Pentest là gì? Pentest là một phần quan trọng không thể thiếu trong các tổ chức hoạt động dựa trên nền tảng hệ thống công nghệ thông tin, cũng như trong các doanh nghiệp chuyên về máy chủ vật lý, máy chủ ảo, cung cấp phần mềm kinh doanh. Đây là quá trình kiểm thử xâm nhập nhằm đánh giá mức độ an toàn của hệ thống. Mời bạn cùng tìm hiểu chi tiết hơn qua bài viết sau đây của VinaHost.

1. Pentest là gì?

Pentest là viết tắt của Penetration Testing, có ý nghĩa là kiểm thử xâm nhập. Đây là một phương pháp kiểm tra bảo mật nhằm phát hiện lỗ hổng, rủi ro, và mối đe dọa bảo mật mà các hacker có thể tận dụng để xâm nhập vào ứng dụng phần mềm, ứng dụng web, hoặc mạng dữ liệu.

Lỗ hổng bảo mật, hay vulnerability, là những điểm yếu mà hacker có thể sử dụng để làm gián đoạn, chiếm quyền đăng nhập, quản lý hệ thống, hoặc đánh cắp và thay đổi dữ liệu. Những lỗ hổng này thường xuất hiện trong quá trình triển khai hoặc phát triển phần mềm. Các ví dụ về lỗ hổng bao gồm lỗi thiết kế, lỗi phần mềm, và lỗi cấu hình.

pentest la gi — Pentest là viết tắt của Penetration Testing, có ý nghĩa là kiểm thử xâm nhập.

Pentest thường được thực hiện trên các phạm vi bao gồm hệ thống máy tính, ứng dụng điện thoại, ứng dụng web, hạ tầng mạng kết nối, ứng dụng và hạ tầng đám mây, source code hoặc bất kỳ đối tượng CNTT nào liên quan đến kết nối internet...

Trong quá trình thực hiện kiểm thử xâm nhập, người tiến hành cần có sự cho phép từ phía người quản lý đối tượng được kiểm tra. Trong trường hợp thiếu sự cho phép, bất kỳ hành động xâm nhập nào cũng sẽ được xem xét như là một hành động vi phạm tương tự như việc hack hệ thống mà các hacker thực hiện.

Do đó, sự khác biệt giữa pentest và hacking chủ yếu nằm ở việc có sự cho phép của chủ sở hữu hay không. Thỉnh thoảng, thuật ngữ “ethical hacking” – hacking có đạo đức được sử dụng để mô tả pentest, và người thực hiện kiểm thử thường được gọi là white hat hacker – hacker mũ trắng.

Xem thêm: [Tìm Hiểu] Trojan là gì? | Dấu hiệu & Ngăn chặn Virus Trojan

2. Lịch sử của Pentest

Lịch sử của Pentest bắt đầu từ những ngày đầu phát triển công nghệ thông tin và an ninh mạng. Dưới đây là một cái nhìn tổng quan về sự phát triển của Pentest qua các giai đoạn chính:

Thập kỷ 1960 và 1970

Pentest bắt đầu như một phần của quá trình kiểm thử bảo mật, tập trung chủ yếu vào hệ thống máy tính độc lập.
Mục tiêu chính là đảm bảo tính an toàn của các hệ thống và ngăn chặn các cuộc tấn công từ hacker.

Thập kỷ 1980

Sự gia tăng về sự kết nối mạng tạo ra nhu cầu mở rộng kiểm thử bảo mật từ hệ thống độc lập sang môi trường mạng.
Pentest bắt đầu đánh giá các lỗ hổng mạng và xác định rủi ro trong các hệ thống kết nối.

Thập kỷ 1990

Sự phát triển của Internet mở ra nhiều khả năng tấn công mới, từ đó làm gia tăng sự quan tâm đối với kiểm thử xâm nhập.
Các công ty bắt đầu nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của bảo vệ thông tin và dữ liệu trực tuyến.

Thập kỷ 2000 – 2010

Pentest trở thành một phần quan trọng của chiến lược bảo mật thông tin của doanh nghiệp.
Xuất hiện các tổ chức và chứng chỉ chuyên sâu trong lĩnh vực kiểm thử xâm nhập, như CEH (Certified Ethical Hacker).

Từ năm 2010 đến nay

Cùng với sự phổ biến của các ứng dụng web, điện toán đám mây và Internet of Things (IoT), Pentest mở rộng phạm vi của mình trên nhiều loại hệ thống và ứng dụng đa dạng.
Tầm quan trọng của Pentest tăng lên trong ngữ cảnh đề cao việc tuân thủ các quy định an ninh và bảo mật dữ liệu, nhất là trong các ngành như tài chính, y tế và ngân hàng.

Pentest ngày nay không chỉ là một công cụ để xác định lỗ hổng bảo mật mà còn là một phần quan trọng trong việc đảm bảo rằng tổ chức đủ khả năng xử lý các thách thức liên quan đến an ninh mạng và bảo mật thông tin.

3. Những hình thức Pentest

Pentest được phân loại như sau:

3.1. White box Testing

Trong pentest white box, người thực hiện kiểm thử được cung cấp đầy đủ thông tin về đối tượng mục tiêu trước khi thực hiện các hành động kiểm thử cần thiết. Các thông tin này bao gồm địa chỉ IP, sơ đồ hạ tầng mạng kết nối, các giao thức sử dụng và source code.

3.2. Gray box Testing

Trong Gray box Testing, pentester chỉ nhận được một phần thông tin về các đối tượng mục tiêu như URL, địa chỉ IP… Người thực hiện kiểm thử sẽ không có đầy đủ thông tin và quyền truy cập vào các đối tượng.

3.3. Black box Testing

Được biết đến là blind testing hay ethical hacking, đây là một dạng kiểm thử xâm nhập được thực hiện dưới tư duy của một hacker trong thực tế và đều được sự cho phép từ người quản trị hệ thống.

Trong trường hợp này, người thực hiện sẽ không nhận được bất kỳ thông tin nào trước khi tấn công hệ thống. Người thực hiện phải tự mình tìm kiếm, phát hiện, và thu thập thông tin đối tượng để tiến hành kiểm thử. Đây là dạng kiểm thử đòi hỏi nhiều thời gian, công sức, và sự tập trung để nắm bắt. Vì vậy, chi phí để thực hiện không hề thấp.

4. Tại sao phải cần Pentest?

Ngày nay, dưới sự tiến triển của công nghệ, kiểm tra thâm nhập đã trở thành một thành phần không thể thiếu trong hệ thống bảo mật thông tin của nhiều doanh nghiệp.

Pentest là một giải pháp hiệu quả để bảo vệ web, ứng dụng di động, mạng, IoT,… khỏi những cuộc tấn công của tin tặc. Thông qua các kịch bản tấn công mô phỏng thực tế, các chuyên gia kiểm thử có thể xác định những điểm yếu bảo mật của hệ thống. Điều này giúp doanh nghiệp khắc phục lỗ hổng kịp thời, trước khi tin tặc tận dụng chúng để gây tổn thất về tiền bạc và uy tín cho tổ chức.

Theo đơn vị nghiên cứu thị trường Market Watch, dung lượng thị trường Pentest vào năm 2018 đạt 920 triệu USD, dự kiến sẽ đạt 2420 triệu USD vào năm 2025 với tỷ lệ tăng trưởng 14,9% trong khoảng thời gian từ 2019 đến 2025. Có thể thấy nhu cầu cho việc kiểm tra sức chống chịu của hệ thống trước mối đe dọa từ tội phạm mạng là vô cùng lớn.

Xem thêm: Svchost.exe là gì? Cách kiểm tra & xử lý virus Svchost.exe

5. Hướng dẫn cách Audit PenTest

Các bước thực hiện bao gồm:

5.1. Bước 1: Lên kế hoạch (Planning Phase)

Đặt ra kế hoạch để xác định chiến lược và phạm vi.
Tận dụng các tiêu chuẩn và chính sách bảo mật hiện hành để xác định phạm vi.

5.2. Bước 2: Khám phá (Discovery Phase)

Thu thập mọi thông tin liên quan đến hệ thống là một quy trình quan trọng. Điều này bao gồm cả dữ liệu, tên người dùng và mật khẩu, được biết đến như là FINGERPRINTING.
Quét và kiểm tra các cổng.
Kiểm tra các lỗ hổng có thể tồn tại trong hệ thống.

5.3. Bước 3: Tấn công (Attack Phase)

Khám phá cách tận dụng các lỗ hổng khác nhau (Yêu cầu sự có mặt của các đặc quyền bảo mật cần thiết).

5.4. Bước 4: Báo cáo (Reporting Phase)

Trong báo cáo cần phải làm rõ các phát hiện chi tiết.
Xác định rủi ro liên quan đến lỗ hổng bảo mật và mô tả tác động của chúng đối với hoạt động kinh doanh.
Đề xuất giải pháp và đưa ra những gợi ý.

Nhìn chung, mục tiêu chính trong PenTest là thu thập thông tin hệ thống. Có hai phương pháp để thực hiện việc này, bao gồm:

Mô hình “One to one” hoặc “One to many” với host: Một người kiểm thử sẽ áp dụng các kỹ thuật tuyến tính đối với một host đích hoặc một nhóm các host (như một subnet).
Mô hình “Many to one” hoặc “many to many”: Người kiểm thử sẽ sử dụng nhiều host để thực hiện các kỹ thuật thu thập thông tin một cách ngẫu nhiên, với tốc độ có giới hạn và phi tuyến tính.

6. Một số Penetration Testing Tools

Ngày nay, có nhiều công cụ hữu ích để thực hiện kiểm thử xâm nhập, trong đó có:

NMap: Sử dụng để quét cổng, xác định hệ điều hành, thực hiện Trace route và quét lỗ hổng bảo mật.
Nessus: Công cụ xử lý lỗ hổng dựa trên mạng truyền thống.
Pass-The-Hash: Chủ yếu được sử dụng để giải mã mật khẩu.

7. Những lý do mà doanh nghiệp không thể thiếu Pentest

7.1. Tăng cường bảo mật web app, mobile app

Hiện nay, để hoạt động kinh doanh một cách hiệu quả, doanh nghiệp cần phải sử dụng các công cụ trực tuyến như website, web app, và mobile app. Các tổ chức tài chính như Vietcombank, Techcombank, và các cơ quan như Bộ Y tế đều đang phát triển ứng dụng trên nền tảng web và điện thoại di động để tối ưu hóa trải nghiệm người dùng và cung cấp thông tin cập nhật.

Sự thuận tiện và lợi ích của các sản phẩm online đối với người dùng và nhà cung cấp dịch vụ là không thể phủ nhận. Tuy nhiên, những người phát hành sản phẩm cũng đối diện với những thách thức quan trọng liên quan đến bảo mật hệ thống, bảo vệ thông tin người dùng và rủi ro từ virus cũng như mã độc.

Để giảm thiểu tối đa các rủi ro, một trong những phương pháp là thực hiện kiểm thử xâm nhập để đánh giá độ bền của sản phẩm online. Qua quá trình kiểm thử, doanh nghiệp có thể xác định các lỗ hổng và thực hiện các cải tiến phù hợp.

7.2. Xu thế chuyển đổi số

Chuyển đổi số là một xu hướng mà mọi doanh nghiệp hoạt động trực tuyến, có ít hoặc nhiều, đều cần thực hiện. Việc áp dụng công nghệ mới mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp như giảm chi phí vận hành và nhân sự. Tuy nhiên, đồng thời đây cũng là cơ hội để tin tặc thực hiện các cuộc tấn công.

Các sản phẩm kỹ thuật số như ERP để hoạch định tài nguyên hệ thống, CRM để lưu trữ thông tin khách hàng, và các thiết bị IoT trong vận hành doanh nghiệp sẽ được đảm bảo an toàn nếu được thực hiện pentest định kỳ.

7.3. Hạn chế rủi ro khi dùng Phần mềm SaaS

SaaS, hay Software as a Service, là dịch vụ mà các nhà cung cấp sử dụng để cung cấp ứng dụng cho người dùng cuối dựa trên công nghệ đám mây. Một cách hiểu đơn giản là đây là dịch vụ giúp người dùng truy cập một ứng dụng cụ thể (như Spotify) thông qua trình duyệt internet (như Chrome).

Các dịch vụ này cho phép người dùng thanh toán theo nhu cầu thay vì mua sở hữu vĩnh viễn. Trong các trường hợp này, sự tấn công gây gián đoạn có thể ảnh hưởng đến trải nghiệm của người dùng. Các cuộc kiểm thử xâm nhập giúp giảm thiểu tối đa tác động của hiện tượng này.

Xem thêm: SaaS là gì? | Tất tần tật điều cần biết về SaaS

7.4. Phòng ngừa chủ động hiệu quả

Việc áp dụng phương pháp bảo mật thông qua quá trình mô phỏng các cuộc tấn công mang lại những lợi ích mà hệ thống bảo mật tự động không thể đạt được. Các chuyên gia pentest thực hiện tấn công với sự sáng tạo và tư duy thực, mang đến đặc điểm “con người”, giúp nắm bắt suy nghĩ như những hacker thực tế.

8. Lợi ích của Pentest là gì?

Các ưu điểm của việc sử dụng Pentest có thể kể đến như:

Tăng cường độ an toàn cho web app, mobile app, mạng kết nối, hệ thống IoT, API, đám mây, SaaS, phần cứng…
Hạn chế tối đa khả năng bị xâm nhập trái phép bởi hacker và giảm thiểu thiệt hại cho doanh nghiệp.
Cung cấp cái nhìn tổng quan về an ninh mạng và các sản phẩm công nghệ mà tổ chức cần bảo vệ.
Bảo vệ dữ liệu khỏi các cuộc tấn công.
Hỗ trợ hệ thống hoạt động trên internet một cách ổn định.
Đưa ra ước tính về thiệt hại có thể xảy ra trong trường hợp có cuộc tấn công.
Phát hiện các lỗ hổng nguy hiểm mà phần mềm bảo vệ tự động không thể thực hiện.
Củng cố lòng tin khi khách hàng sử dụng dịch vụ hoặc đối tác đầu tư.

9. Điểm hạn chế của Pentest là gì?

Bên cạnh hàng loạt ưu điểm như trên thì Pentest cũng tồn tại một vài hạn chế nhất định:

Hình thức Black box Testing đòi hỏi chi phí thực hiện khá cao
Chất lượng của người thực hiện Pentest và quy trình thực hiện là khá trừu tượng. Không phải tất cả những người thực hiện pentest đều sở hữu kiến thức rộng lớn về cách thực hiện tấn công xâm nhập. Nếu kiến thức của họ không đuổi kịp tốc độ phát triển của hacker thì việc phát hiện và khắc phục lỗi trên hệ thống cũng trở nên khó khăn.

10. Khi nào thích hợp triển khai Pentest

Pentest là một hoạt động không thể thiếu đối với các doanh nghiệp mà hoạt động kinh doanh của họ chịu ảnh hưởng lớn từ việc sử dụng internet. Tuy nhiên, không phải tất cả các đối tượng đều là mục tiêu hàng đầu của những kẻ tấn công. Các doanh nghiệp có khả năng trở thành đối tượng tấn công cao hơn bao gồm:

Các công ty có sự phụ thuộc lớn vào các nền tảng trực tuyến.
Các doanh nghiệp tích hợp hạ tầng của mình vào môi trường đám mây.

Các doanh nghiệp này cần thực hiện Pentest định kỳ hoặc khi phát hiện bất kỳ biểu hiện nào không bình thường trên hệ thống của họ.

11. Doanh nghiệp nào cần sử dụng Pentest

Không phải mọi tổ chức đều cần thực hiện pentest. Việc này đòi hỏi phải xem xét các yếu tố sau:

Quy mô của công ty: Các doanh nghiệp hoạt động trực tuyến thường xuyên có khả năng gặp nhiều loại tấn công và trở nên hấp dẫn hơn đối với các hacker.
Các công ty sử dụng hạ tầng trên cloud có thể không được phép thực hiện pentest trên hạ tầng đó. Tuy nhiên, các nhà cung cấp dịch vụ sẽ phải thực hiện pentest định kỳ nhằm đảm bảo an toàn cho khách hàng sử dụng tài nguyên đám mây của họ.
Chi phí pentest không phải là rẻ, vì vậy các tổ chức có ngân sách an ninh mạng hạn chế có thể gặp khó khăn khi thực hiện pentest theo định kỳ.

12. So sánh Manual Penetration và Automated Penetration Testing

Hai hình thức này có những khác biệt cơ bản như sau:

Manual Penetration Testing	Automated Penetration Testing
Quá trình chạy test cần được thực hiện bởi chuyên gia	Được trang bị các công cụ tự động cung cấp báo cáo cụ thể
Cần phải có Excel và một số công cụ khác để theo dõi	Có sẵn các công cụ tiêu chuẩn cần thiết
Mẫu kết quả sẽ khác nhau với từng test	Mẫu kết quả giống nhau
Người dùng nên ghi nhớ việc Memory Cleaning	Tự động cleanup

13. Tổng kết

Thông qua bài viết trên, hy vọng bạn đã hiểu Pentest là gì. Từ đó, bạn có thể xây dựng kế hoạch thực hiện Pentest và nhận thức được các ưu điểm của phương pháp kiểm thử này. Đây là một công cụ hữu ích giúp nâng cao độ an toàn cho hệ thống công nghệ thông tin. Quá trình triển khai rất đơn giản và có thể thực hiện bất cứ khi nào cần thiết. Vì vậy, hãy lưu ý về Pentest để áp dụng linh hoạt theo nhu cầu.

Bạn có thể tìm hiểu thêm về các chủ đề khác bằng cách truy cập vào Blog của VinaHost TẠI ĐÂY hoặc liên hệ ngay cho chúng tôi nếu cần tư vấn về dịch vụ: