[2025] Server là gì? Phân loại & Vai trò của máy chủ hiện nay

Để hiểu rõ hơn về Server là gì, chúng ta cần tìm hiểu về chức năng và vai trò của nó trong hệ thống mạng. Server không chỉ đơn thuần là một thiết bị vật lý mà còn bao gồm cả phần mềm điều hành và các ứng dụng hoạt động trên đó. Máy chủ server có thể được sử dụng để xử lý dữ liệu, lưu trữ thông tin và cung cấp dịch vụ cho khách hàng. Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, việc sử dụng server đã trở thành một phần không thể thiếu với các doanh nghiệp có nhu cầu lưu trữ cao và bảo mật mạnh mẽ.

Trong bài viết này, Đội ngũ chuyên gia của VinaHost đã biên soạn những kiến thức bổ ích về máy chủ, từ bản chất, các loại máy chủ phổ biến và vai trò của nó trong đời sống và kinh doanh. Hoặc bạn cũng có thể tìm hiểu dịch vụ của VinaHost tại video dưới đây!

Video Giới thiệu dịch vụ máy chủ tại VinaHost

1. Server là gì?

Server (hay máy chủ) là thiết bị lưu trữ phần cứng hoặc phần mềm có nhiệm vụ cung cấp tài nguyên, xử lý yêu cầu cho các thiết bị khác (client) và trả kết quả qua đường truyền mạng. Máy chủ Server thường đặt trong trung tâm dữ liệu (data center) hoặc tại văn phòng doanh nghiệp.

Với khả năng hoạt động liên tục 24/7, servers thường được sử dụng bởi cá nhân và tổ chức có nhiều nhu cầu khác nhau, từ việc đặt các website hay cấu hình các ứng dụng phức bạn hơn. Điểm đặc biệt là Server hầu như có thể giúp mọi người xử lý mọi tác vụ lưu trữ dữ liệu, kết nối các thiết bị và tăng hiệu quả công việc.

Để dễ hình dung hơn, bạn có thể đọc ví dụ sau:

2. Vai trò của máy chủ là gì?

Máy chủ Server đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý, lưu trữ và cung cấp các dịch vụ đa dạng cho người dùng trong mạng hoặc trên internet. Cụ thể chức năng của server là gì?

• Lưu trữ và cung cấp dữ liệu: Server cung cấp dịch vụ hoặc dữ liệu tương ứng (tệp tin, ứng dụng và tài liệu) cho người dùng hoặc thiết bị yêu cầu. Ví dụ, nếu người dùng yêu cầu truy cập trang web, máy chủ web sẽ phản hồi bằng cách gửi trang web đó cho trình duyệt của người dùng.
• Cung cấp dịch vụ mạng: Các dịch vụ mạng như email, trang web, truyền thông, họp trực tuyến và nhiều ứng dụng khác.
• Xử lý yêu cầu và dữ liệu: Xử lý yêu cầu này bằng cách tìm kiếm và truy xuất dữ liệu cần thiết hoặc thực hiện các tác vụ yêu cầu. Điều này có thể bao gồm truy vấn cơ sở dữ liệu, tính toán, mã hóa, giải mã, và nhiều hoạt động khác.
• Phân phối tài nguyên: Trong môi trường VPS hoặc cloud, Server hỗ trợ quản lý tài nguyên như CPU, RAM, lưu trữ, để đảm bảo rằng tất cả các yêu cầu và dịch vụ đều được xử lý một cách hiệu quả và không ảnh hưởng đến hiệu suất.
• Quản lý dịch vụ và ứng dụng: Duy trì và quản lý các dịch vụ và ứng dụng, đảm bảo chúng hoạt động một cách ổn định và liên tục.
• Tích hợp và tương tác: Cho phép các thiết bị và ứng dụng khác trong mạng tương tác và làm việc cùng nhau, tạo nên môi trường làm việc toàn diện.
• Bảo mật và kiểm soát truy cập: Thực hiện các biện pháp bảo mật để đảm bảo rằng chỉ những người có quyền truy cập hợp lệ mới có thể truy cập vào dữ liệu và dịch vụ.
• Sao lưu data: Được ứng dụng để sao lưu và đảm bảo không bị mất dữ liệu quan trọng.

Tham khảo: Storage server là gì – Tính năng của máy chủ lưu trữ

3. Sự hình thành và phát triển của Server

Nguồn gốc và sự phát triển có thể được chia thành 4 giai đoạn chính như sau:

Giai đoạn Khởi đầu (1960s – 1970s):

• Mainframes: Những hệ thống máy tính lớn và đắt đỏ, được sử dụng chủ yếu trong các tổ chức lớn để xử lý dữ liệu và thực hiện các tác vụ phức tạp. Chúng thường yêu cầu phòng máy chủ riêng biệt và được điều hành bởi các nhà điều hành hệ thống.
• Time-sharing Systems: Được phát triển để cho phép nhiều người dùng truy cập và sử dụng tài nguyên máy tính một cách đồng thời, điều này dẫn đến khái niệm về chia sẻ tài nguyên máy tính.

Giai đoạn Phát triển (1980s – 1990s):

• Sự xuất hiện của Server: Các máy chủ trở nên phổ biến hơn với sự phát triển của các hệ điều hành mạng như UNIX và các thiết kế nhỏ gọn hơn, như các máy chủ file và máy chủ ứng dụng, được sử dụng trong các mạng LAN (Local Area Network).
• TCP/IP Protocol: Ra đời và trở thành tiêu chuẩn cho việc giao tiếp giữa các máy chủ và máy khách trong mạng, tạo điều kiện cho sự phát triển của internet.

Giai đoạn bùng nổ Internet và Web (1990s – 2000s):

• Web Servers: Với sự phát triển của World Wide Web, web servers trở nên phổ biến, cho phép các trang web được lưu trữ và truy cập từ xa.
• Virtualization: Công nghệ ảo hóa bắt đầu được áp dụng, cho phép nhiều máy chủ ảo chạy trên một máy chủ vật lý duy nhất, tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên và giảm chi phí.

Giai đoạn Hiện đại (2000s – hiện tại):

• Cloud Computing: Mô hình điện toán đám mây cho phép các dịch vụ serber được cung cấp qua internet, cung cấp khả năng mở rộng linh hoạt và chi phí hiệu quả hơn.
• Dedicated Servers và VPS: Các máy chủ chuyên dụng và máy chủ ảo riêng biệt (VPS) trở nên phổ biến hơn, cung cấp các giải pháp linh hoạt cho doanh nghiệp và cá nhân.
• Edge Computing: Sự phát triển của điện toán biên (edge computing) giúp giảm độ trễ và tăng hiệu suất bằng cách xử lý dữ liệu gần nơi dữ liệu được tạo ra hơn.

Sự phát triển của server không chỉ liên quan đến công nghệ phần cứng mà còn bao gồm sự tiến bộ trong phần mềm, hệ điều hành, và các giải pháp mạng, dẫn đến các dịch vụ máy chủ ngày nay có khả năng đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của các ứng dụng và dịch vụ trực tuyến.

4. Các thành phần của máy chủ server bao gồm?

Một số thành phần phần cứng cấu tạo nên hệ thống server:

• Mainboard Server

Mainboard (bo mạch chủ) là trung tâm kết nối các thành phần phần cứng khác nhau. Main server chịu trách nhiệm quản lý và điều phối các linh kiện CPU, RAM, ổ cứng và các thiết bị ngoại vi khác.

Mainboard server thường có nhiều khe cắm mở rộng để hỗ trợ các card mở rộng, như card mạng và card RAID. Nó cũng được thiết kế để chịu tải nặng hơn và có khả năng mở rộng cao hơn so với bo mạch chủ của máy tính cá nhân.

• CPU Server

CPU (Central Processing Unit) là bộ xử lý trung tâm của máy chủ, thực hiện các phép toán và xử lý dữ liệu. CPU server thường mạnh mẽ hơn so với CPU của máy tính cá nhân, với nhiều lõi và luồng xử lý để xử lý nhiều tác vụ đồng thời.

CPU server cũng được thiết kế để hoạt động liên tục trong thời gian dài, đáp ứng nhu cầu hiệu suất cao và đáng tin cậy của các ứng dụng.

• Ram Server

RAM (Random Access Memory) là bộ nhớ tạm thời lưu trữ dữ liệu và chương trình đang được xử lý. RAM server thường có dung lượng lớn hơn và tốc độ cao hơn so với RAM máy tính cá nhân, giúp cải thiện hiệu suất và khả năng xử lý đồng thời. Các máy chủ thường sử dụng RAM ECC (Error-Correcting Code) để phát hiện và sửa lỗi bộ nhớ, tăng độ tin cậy của hệ thống.

• Chassis server

Chassis (thùng máy) là vỏ bọc bảo vệ và chứa các thành phần phần cứng. Nó được thiết kế để tối ưu hóa luồng không khí, giúp làm mát các linh kiện bên trong và đảm bảo máy chủ hoạt động ổn định.

Chassis server có nhiều loại, bao gồm thùng rackmount, tower, và blade, tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng và không gian lắp đặt.

• Ổ cứng Server

Ổ cứng giúp lưu trữ dữ liệu và hệ điều hành. Các ổ cứng server thường có dung lượng lớn hơn và tốc độ truy xuất cao hơn so với ổ cứng của máy tính cá nhân. Máy chủ có thể sử dụng ổ cứng SSD (Solid State Drive) cho tốc độ cao hơn và độ tin cậy cao hơn, hoặc ổ cứng HDD (Hard Disk Drive) cho dung lượng lớn với chi phí thấp hơn.

5. Phân loại máy chủ Server phổ biến hiện nay

Tóm tắt ngắn gọn, server thường được phân loại dựa trên các tiêu chí:

• Phương pháp tạo ra máy chủ:
  • Máy chủ vật lý riêng
  • Máy chủ ảo
  • Máy chủ đám mây
• Chức năng của máy chủ:
  • Web server
  • Database server
  • FTP server, SMTP server
  • Mail server
  • DNS server
  • DHCP server
  • Game Server
  • Web Server

5.1 Phân loại theo hệ thống Server

Dedicated Server – Máy chủ vật lý

Dedicated Server là loại máy chủ vật lý riêng, người dùng hoặc tổ chức sở hữu toàn bộ tài nguyên và khả năng quản lý máy chủ đó. Điều này đặc biệt hữu ích cho các ứng dụng hoặc dự án có yêu cầu cao về tài nguyên, bảo mật, hoặc kiểm soát tùy chỉnh.

Dedicated Server cung cấp hiệu suất tốt, tính linh hoạt và quyền kiểm soát hoàn toàn, cho phép người dùng tùy chỉnh và quản lý theo nhu cầu của họ.

Virtual Private Server – Máy chủ ảo

VPS là một loại máy chủ được tạo ra thông qua công nghệ ảo hóa. Nó chia tách một máy chủ vật lý thành nhiều phần nhỏ, mỗi phần đều hoạt động như một máy chủ độc lập có tài nguyên riêng.

Máy chủ ảo VPS cung cấp tính riêng tư và quyền kiểm soát tương tự như máy chủ riêng, nhưng với chi phí thấp hơn. Đây là giải pháp phổ biến cho các ứng dụng, trang web, hoặc dự án có nhu cầu tài nguyên nhỏ đến trung bình.

Tìm hiểu thêm: VPS là gì – Điểm khác biệt giữa VPS với Server là gì?

Cloud Server – Máy chủ đám mây

Máy chủ đám mây là một dạng máy chủ ảo được triển khai trên môi trường đám mây. Thay vì được cài đặt trên phần cứng vật lý, Cloud Server tồn tại trong môi trường ảo hóa trên cơ sở hạ tầng đám mây. Người dùng có thể linh hoạt mở rộng hoặc thu hẹp tài nguyên tùy theo nhu cầu thực tế, giúp tối ưu hóa hiệu suất và giảm chi phí so với việc sở hữu và vận hành máy chủ vật lý.

Đối với các dự án cần hiệu năng cao, linh hoạt và bảo mật, giải pháp thuê cloud server được xem là lựa chọn hiện đại và hiệu quả nhất.

5.2 Phân loại theo chức năng Server

Web Server

Web server là máy tính được thiết kế để lưu trữ và cung cấp nội dung của các trang web. Nó xử lý yêu cầu từ trình duyệt, trả về các tệp HTML, hình ảnh và dữ liệu để hiển thị trên màn hình. Máy chủ Web đóng vai trò quan trọng trong việc đưa thông tin và dịch vụ qua Internet đến người dùng. Ví dụ: Apache, Nginx

Database Server

Database Server được sử dụng để lưu trữ, quản lý và cung cấp dữ liệu trong hệ thống cơ sở dữ liệu. Máy chủ cơ sở dữ liệu cho phép lưu trữ thông tin cấu trúc hoặc phi cấu trúc như dữ liệu khách hàng, sản phẩm, giao dịch, và nhiều loại thông tin khác.

Máy chủ cơ sở dữ liệu giúp tối ưu hóa việc truy xuất, thêm, sửa đổi và xóa dữ liệu, đảm bảo tính nhất quán và an toàn cho dữ liệu của hệ thống. Ví dụ: MySQL, Microsoft SQL Server

Mail Server

Máy chủ Email được sử dụng để quản lý và trao đổi thư điện tử. Email server cho phép gửi, nhận và lưu trữ email giữa các người dùng trong mạng nội bộ hoặc qua Internet. Máy chủ Email đảm bảo việc truyền thông điện tử hiệu quả và đáng tin cậy bằng cách xử lý và định tuyến thư đến các hộp thư điện tử tương ứng. Ví dụ: Microsoft Exchange Server

File Server

Máy chủ lưu trữ file quản lý và cung cấp quyền truy cập đến các tệp và thư mục qua mạng, cho phép người dùng lưu trữ, chia sẻ và quản lý các tài liệu quan trọng trong tổ chức. File server hỗ trợ chia sẻ và truy cập dữ liệu lưu trữ, quản lý quyền truy cập và bảo mật cho tệp tin.

DHCP Server

Máy chủ DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol) được sử dụng trong mạng máy tính để tự động cấp phát các địa chỉ IP và thông tin mạng khác cho các thiết bị kết nối vào mạng.

DHCP Server giúp tối ưu hóa quá trình cấu hình mạng cho các thiết bị như máy tính, điện thoại di động, máy tính bảng, địa chỉ IP được cấp phát một cách tự động và hiệu quả, giảm bớt công việc thủ công trong việc cài đặt IP và các thông số liên quan trên từng thiết bị mạng.

DNS Server

Máy chủ DNS (Domain Name System) được sử dụng trong mạng Internet để dịch địa chỉ tên miền dễ nhớ thành địa chỉ IP số học của máy chủ. DNS giúp người dùng truy cập các trang web bằng cách nhập tên miền như “www.example.com” thay vì phải ghi nhớ địa chỉ IP số như “192.168.1.1”.

DNS Server giữ vai trò quan trọng trong việc định tuyến và xử lý yêu cầu để chuyển đổi giữa tên miền và địa chỉ IP, đảm bảo việc kết nối trực tuyến hiệu quả và dễ dàng cho người dùng.

Application Server

Máy chủ ứng dụng là một hệ thống phần mềm giúp tạo ra môi trường để các ứng dụng hoạt động. Application server hỗ trợ sự tương tác giữa các ứng dụng, thường làm vai trò như phần mềm trung gian và cung cấp các API để đảm bảo tính độc lập với hệ điều hành. Khác với máy chủ web, máy chủ ứng dụng quản lý các giao dịch phức tạp và tích hợp với các máy chủ cơ sở dữ liệu.

Game Server

Game server cung cấp các ứng dụng trò chơi, tổ chức chương trình và sự kiện cho trên nền tảng online. Chức năng chính của máy chủ game là tạo ra một môi trường trực tuyến và xử lý các yêu cầu đa dạng từ người chơi đến server và phản hồi lại. Quá trình này cần đảm bảo tất cả người chơi được đồng bộ dựa trên từng hành động của hộ.

Trên thực tế, máy chủ trò chơi có thể hoạt động trực tuyến hoặc ngoại tuyến tùy theo nhu cầu của người sử dụng.

6. Mô hình hoạt động của máy chủ Server là gì?

Máy chủ hoạt động theo mô hình Client Server, nơi mà máy chủ thực hiện các yêu cầu từ thiết bị khách. Nó giống như một trình xử lý, luôn hoạt động để cung cấp dịch vụ cho người dùng qua mạng internet.

Khi một thiết bị khách như máy tính hay điện thoại gửi yêu cầu, servers sẽ tiếp nhận và phản hồi lại. Quá trình này phải tuân theo một số quy tắc nhất định, được gọi là giao thức. Một số giao thức phổ biến như HTTPS, FTP và TCP/IP.

Trong mô hình này, có hai vai trò chính:

• Client (Máy khách): Đây là những thiết bị hoặc máy tính sử dụng dịch vụ hoặc tài nguyên từ máy chủ. Máy khách yêu cầu dịch vụ hoặc tài nguyên và sau đó sử dụng chúng để thực hiện các tác vụ.
• Server (Máy chủ): Đây là máy tính hoặc thiết bị chứa và quản lý tài nguyên hoặc dịch vụ. Máy chủ cung cấp dịch vụ hoặc tài nguyên mà máy khách có thể truy cập và sử dụng.

Mô hình Client-Server cho phép phân chia công việc và tài nguyên giữa các máy khách và máy chủ, làm tăng hiệu suất và quản lý trong mạng.

Ví dụ điển hình của mô hình này là trình duyệt web (máy khách) yêu cầu dữ liệu từ máy chủ để hiển thị trang web. Mô hình Client-Server đang phổ biến và được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực như ứng dụng web, hệ thống email, quản lý dữ liệu, game online và nhiều ứng dụng khác.

Xem thêm: Quản trị Server là gì | Công việc quản lý máy chủ là làm gì?

7. Tác động của Server đối với hoạt động kinh doanh và đời sống

7.1. Server đối với hoạt động kinh doanh

Máy chủ có một tác động sâu sắc đến hoạt động kinh doanh trong thế giới số hóa hiện nay:

• Dịch vụ và sản phẩm trực tuyến: Cho phép doanh nghiệp cung cấp dịch vụ và sản phẩm trực tuyến, từ trang web thương mại điện tử đến ứng dụng di động. Điều này mở ra cơ hội tiếp cận một thị trường rộng lớn hơn.
• Quản lý tài liệu và thông tin: Lưu trữ dữ liệu quan trọng của doanh nghiệp như tài liệu, hồ sơ khách hàng, dữ liệu tài chính. Việc quản lý và bảo mật dữ liệu này rất quan trọng trong hoạt động kinh doanh.
• Cung cấp dịch vụ khách hàng: Hỗ trợ việc cung cấp dịch vụ khách hàng qua email, chat trực tuyến, họp trực tuyến, tạo sự thuận tiện và nâng cao trải nghiệm khách hàng.
• Tối ưu hóa quy trình làm việc: Giúp tự động hóa và tối ưu hóa các quy trình làm việc, giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và nguồn lực.

7.2. Server đối với đời sống

Server đã thay đổi cách chúng ta sống và tương tác hàng ngày:

• Kết nối xã hội và truyền thông: Cho phép chúng ta duyệt web, sử dụng mạng xã hội, trò chuyện trực tuyến và tiếp cận thông tin từ mọi nơi.
• Làm việc từ xa và học trực tuyến: Hỗ trợ làm việc từ xa và học trực tuyến thông qua các ứng dụng và dịch vụ trực tuyến.
• Mua sắm và thanh toán trực tuyến: Giúp chúng ta mua sắm và thanh toán trực tuyến, tạo thuận lợi và tùy chọn đa dạng cho người tiêu dùng.
• Giải trí trực tuyến: Cung cấp trải nghiệm giải trí trực tuyến như xem phim, nghe nhạc, chơi trò chơi trực tuyến.
• Học tập và nghiên cứu: Mở ra cơ hội học tập và nghiên cứu không giới hạn thông qua việc truy cập vào tài liệu, tài nguyên học tập trực tuyến.

“Technology is best when it brings people together” – Matt Mullenweg

8. Khi nào cần thuê server?

8.1 Doanh nghiệp có nhu cần linh hoạt

Khi doanh nghiệp cần sự linh hoạt về tài nguyên, khả năng mở rộng hoặc thay đổi cấu hình theo thời gian, việc thuê server là một lựa chọn lý tưởng.

Các nhà cung cấp dịch vụ thường cho phép doanh nghiệp tùy chỉnh tài nguyên như dung lượng lưu trữ, bộ nhớ, băng thông và các tính năng khác, giúp đáp ứng các yêu cầu thay đổi liên tục mà không gặp phải ràng buộc dài hạn.

8.2 Thiếu đội ngũ IT có chuyên môn cao

Với các doanh nghiệp nhỏ hoặc vừa, việc sở hữu một đội ngũ IT chuyên nghiệp có thể là một thử thách lớn. Thuê server từ các nhà cung cấp không chỉ giúp doanh nghiệp tiếp cận với công nghệ tiên tiến mà còn nhận được sự hỗ trợ kỹ thuật, bảo trì và giám sát hệ thống 24/7 từ các chuyên gia.

Điều này giúp giảm bớt gánh nặng cho doanh nghiệp và đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định mà không cần phải có đội ngũ IT nội bộ chuyên sâu.

8.3 Doanh nghiệp cần sử dụng máy chủ trong ngắn hạn

Nếu doanh nghiệp có nhu cầu sử dụng máy chủ trong thời gian ngắn, chẳng hạn như cho các dự án đặc biệt, chiến dịch quảng cáo hoặc các sự kiện mùa vụ, thuê server là giải pháp tiết kiệm và linh hoạt.

Doanh nghiệp có thể thuê theo thời gian, từ vài tuần đến vài tháng, mà không phải cam kết dài hạn, giúp tiết kiệm chi phí và giảm thiểu rủi ro.

8.4 Doanh nghiệp cần hỗ trợ kỹ thuật

Nếu doanh nghiệp không có đủ nhân lực hoặc chuyên môn để quản lý nên thuê và đăng ký dịch vụ quản trị máy chủ. Thuê máy chủ riêng thường đi kèm với hỗ trợ kỹ thuật chuyên nghiệp, từ việc cấu hình, bảo mật đến khắc phục sự cố.

Điều này giúp doanh nghiệp đảm bảo hệ thống luôn hoạt động ổn định và được bảo vệ an toàn mà không phải tự lo về vấn đề kỹ thuật.

VinaHost – Nhà cung cấp máy chủ vật lý uy tín cho doanh nghiệp

Là đơn vị cung cấp dịch vụ máy chủ từ năm 2008, trải qua hơn 16 năm hình thành và phát triển – VinaHost đã trở thành một trong những thương hiệu cung cấp máy chủ hàng đầu. Không chỉ tại thị trường trong nước, chúng tôi đã phủ sóng hệ thống Server tại Đông Nam Á và một số nước Châu Âu.

VinaHost luôn cố gắng mang đến cho khách hàng trải nghiệm dịch vụ tốt nhất và an toàn nhất. Quý khách có thể tham khảo các dịch vụ của VinaHost tại:

Qua bài viết này, chúng ta có thể thấy rằng máy chủ là thành phần quan trọng trong các hệ thống mạng và công nghệ thông tin, giúp kết nối, quản lý, và cung cấp các dịch vụ và tài nguyên cho người dùng và các hệ thống khác. Sự đa dạng của các loại server hiện nay như máy chủ vật lý, máy chủ đám mây, máy chủ ảo và nhiều loại khác đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người dùng.

Mong rằng với bài viết đã giúp bạn hiểu sâu hơn về máy chủ server là gì, cũng như phân biệt được một số loại phổ biến. Chắc chắn đây sẽ là nền tảng cần thiết để bạn bắt đầu phát triển trong lĩnh vực mạng máy tính đang phát triển mạnh mẽ như hiện nay. Qua đó biết cách ứng dụng tối đa các tiềm năng của công nghệ vào hoạt động kinh doanh hiện đại.