Trong bối cảnh doanh nghiệp ngày càng cần tối ưu hóa việc lưu trữ và chia sẻ dữ liệu nội bộ, việc so sánh File Server và NAS trở thành một bước quan trọng để lựa chọn giải pháp hạ tầng phù hợp. Cả hai đều mang đến khả năng quản lý dữ liệu tập trung, nhưng mỗi hệ thống lại có ưu – nhược điểm riêng về chi phí, hiệu năng và khả năng mở rộng. Trong bài viết này, VinaHost sẽ giúp bạn hiểu rõ sự khác biệt giữa File Server và NAS, từ đó đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn cho nhu cầu của doanh nghiệp.

Tóm tắt nhanh về File Server và NAS

🏢 File Server là gì: Tìm hiểu vai trò, cấu tạo và các ứng dụng cơ bản của File Server trong doanh nghiệp, giúp quản lý và chia sẻ dữ liệu tập trung một cách chuyên nghiệp.

🗄️ NAS là gì: Khám phá thiết bị lưu trữ gắn mạng, cách nó hoạt động và những ứng dụng phổ biến từ gia đình đến doanh nghiệp nhỏ, với khả năng truy cập dữ liệu linh hoạt.

⚖️ So sánh File Server và NAS: Nắm rõ những điểm giống và khác nhau về hiệu suất, cài đặt, bảo mật, quản lý và chi phí, từ đó lựa chọn giải pháp phù hợp cho doanh nghiệp.

🛠️ Cách lựa chọn phương pháp lưu trữ: Hướng dẫn cụ thể khi nào nên dùng File Server hay NAS, kết hợp chiến lược sao lưu 3–2–1 và giải pháp Cloud Backup của VinaHost để bảo vệ dữ liệu toàn diện.

1. File Server là gì?

File server là một máy tính chính trong mạng có trách nhiệm lưu trữ và quản lý tập tin dữ liệu để các máy tính khác trong cùng mạng có thể truy cập và chia sẻ thông tin mà không cần sử dụng đĩa hoặc thiết bị lưu trữ khác.

so sanh file server va nas — File Server là một máy tính hoặc hệ thống chuyên dụng có nhiệm vụ lưu trữ, quản lý và chia sẻ dữ liệu cho nhiều người dùng trong cùng một mạng nội bộ

1.1. Các thành phần chính

Một hệ thống máy chủ tệp thường bao gồm các thành phần cơ bản sau:

Phần cứng: Bao gồm CPU, RAM, ổ cứng, card mạng và các thiết bị lưu trữ dự phòng.
Hệ điều hành máy chủ: Thường sử dụng các hệ điều hành như Windows Server, Linux hoặc macOS Server.
Hệ thống lưu trữ và chia sẻ tệp: Gồm các giao thức chia sẻ file phổ biến như SMB/CIFS, NFS, hoặc FTP/SFTP cho việc truyền file từ xa.
Công cụ quản lý và bảo mật: Bao gồm các phần mềm giám sát truy cập, phân quyền người dùng, hệ thống sao lưu, và các công cụ bảo mật như tường lửa

1.2. Các ứng dụng cơ bản của File Server

File Server được ứng dụng rộng rãi trong hầu hết các doanh nghiệp, tổ chức, và đơn vị hành chính. Một số ứng dụng điển hình gồm:

Lưu trữ và chia sẻ dữ liệu nội bộ: Nhân viên có thể lưu trữ, truy cập hoặc chia sẻ tệp tin một cách tập trung
Phân quyền truy cập tài liệu: Người quản trị có thể cấp quyền đọc, ghi hoặc chỉnh sửa cho từng người dùng, đảm bảo dữ liệu
Sao lưu và khôi phục dữ liệu: File Server cho phép thiết lập các bản sao lưu tự động, giúp phục hồi dữ liệu nhanh chóng khi xảy ra sự cố.
Lưu trữ dữ liệu dự án và làm việc nhóm: Các nhóm dự án có thể cùng truy cập, chỉnh sửa và lưu trữ tệp chung trong cùng một thư mục
Quản lý phần mềm và tài nguyên dùng chung: File Server có thể lưu trữ các bộ cài phần mềm, mẫu biểu, báo cáo hoặc tài nguyên dùng chung

XEM THÊM: File Server là gì? Cách thức hoạt động của File Server

2. Thiết bị lưu trữ (NAS) là gì?

NAS (Network Attached Storage) hay còn gọi là thiết bị lưu trữ gắn mạng, là một hệ thống lưu trữ dữ liệu tập trung cho phép người dùng truy cập và chia sẻ tệp tin từ nhiều thiết bị khác nhau như máy tính, laptop hay điện thoại thông minh, thông qua kết nối mạng nội bộ hoặc Internet.

2.1. Các thành phần chính:

Một thiết bị NAS điển hình bao gồm các thành phần cơ bản sau:

Phần cứng: NAS thường là một thiết bị nhỏ gọn gồm bo mạch chủ, CPU, RAM, khe ổ cứng và cổng mạng Ethernet.
Hệ điều hành NAS: Đây là phần mềm chuyên dụng được nhà sản xuất phát triển riêng, ví dụ như Synology DSM, QNAP QTS, TrueNAS hoặc Asustor ADM.
Hệ thống lưu trữ: NAS hỗ trợ các cấu hình RAID (0, 1, 5, 6, 10) để bảo vệ dữ liệu và tối ưu tốc độ truy xuất.
Kết nối mạng: NAS kết nối trực tiếp với mạng LAN qua Ethernet hoặc Wi-Fi.
Phần mềm và tính năng mở rộng: Ngoài lưu trữ, NAS có thể cài đặt thêm ứng dụng như Media Server, Cloud Sync, Surveillance Station, hay Backup Utility để đồng bộ với các nền tảng như Google Drive, Dropbox hoặc AWS.

2.2. Các ứng dụng cơ bản của File Server

Thiết bị NAS ngày càng phổ biến nhờ tính tiện lợi, dễ triển khai và chi phí hợp lý. Một số ứng dụng thực tế bao gồm:

Lưu trữ và chia sẻ dữ liệu nội bộ: Có thể truy cập, tải lên hoặc chia sẻ file dễ dàng, tương tự như File Server nhưng đơn giản hơn trong quản lý.
Sao lưu và bảo vệ dữ liệu: NAS có thể thiết lập sao lưu định kỳ cho máy tính, máy chủ hoặc dịch vụ đám mây khác.
Làm đám mây riêng: NAS cho phép tạo môi trường lưu trữ riêng, đồng bộ dữ liệu giữa nhiều thiết bị
Lưu trữ video và hình ảnh camera an ninh: NAS hỗ trợ cài đặt phần mềm giám sát, kết nối với nhiều camera IP để lưu trữ và quản lý video tập trung.
Máy chủ đa phương tiện: NAS có thể phát trực tiếp phim, nhạc hoặc hình ảnh tới Smart TV, máy tính hoặc điện thoại thông qua các giao thức như DLNA hoặc Plex.
Chia sẻ dữ liệu từ xa: NAS giúp người dùng làm việc từ xa, truy cập tệp an toàn thông qua liên kết bảo mật hoặc ứng dụng di động của nhà sản xuất.

so sanh file server va nas

Xem thêm: NAS là gì? Thông tin về hệ thống Network attached storage

3. So sánh File Server và NAS: Các yếu tố quan trọng cần biết

Cả File Server và NAS đều là những giải pháp lưu trữ dữ liệu tập trung, giúp doanh nghiệp chia sẻ và quản lý tệp tin hiệu quả trong mạng nội bộ. Tuy nhiên, giữa hai hệ thống này vẫn có những điểm khác biệt quan trọng về cách cài đặt, vận hành và mở rộng mà bạn cần hiểu rõ để lựa chọn giải pháp phù hợp nhất cho nhu cầu của doanh nghiệp.

Bảng so sánh hai giải pháp lưu trữ File Server và NAS

Tiêu chí	File Server	NAS
Cài đặt và thiết lập	Cài đặt phức tạp, cần kỹ thuật viên am hiểu hệ thống mạng và máy chủ.	Cài đặt đơn giản, chỉ cần vài bước cấu hình cơ bản.
Hiệu suất hoạt động	Hiệu suất cao, có thể tùy chỉnh cấu hình phần cứng theo nhu cầu.	Hiệu suất phụ thuộc vào phần cứng tích hợp sẵn của thiết bị NAS.
Quản lý hệ thống	Yêu cầu kiến thức quản trị hệ thống và kỹ năng chuyên môn.	Dễ quản lý, giao diện đồ họa trực quan, phù hợp cả với người dùng không chuyên IT.
Kết nối và phân quyền	Linh hoạt, có thể thiết lập quyền chi tiết cho từng người dùng hoặc nhóm.	Phân quyền cơ bản, đủ dùng cho nhóm nhỏ hoặc doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Bảo trì	Chi phí bảo trì thấp nếu doanh nghiệp tự quản lý hạ tầng.	Cần bảo trì định kỳ và thay thế linh kiện, đôi khi phải trả phí dịch vụ nhà sản xuất.
Khả năng mở rộng	Rất linh hoạt, có thể nâng cấp phần cứng hoặc mở rộng hệ thống lưu trữ.	Hạn chế mở rộng, thường chỉ nâng cấp trong giới hạn thiết bị NAS.
Bảo mật	Mức bảo mật cao, quản trị viên có thể kiểm soát chi tiết từng quyền truy cập.	Phụ thuộc vào tính năng bảo mật do nhà sản xuất cung cấp.
Chi phí đầu tư	Chi phí đầu tư ban đầu cao (phần cứng, phần mềm, nhân sự kỹ thuật).	Chi phí linh hoạt, tùy theo dung lượng và nhu cầu sử dụng thực tế.

Nhìn chung, File Server phù hợp với doanh nghiệp vừa và lớn có đội ngũ IT, yêu cầu bảo mật và khả năng mở rộng cao.
Trong khi đó, NAS là lựa chọn tối ưu cho doanh nghiệp nhỏ hoặc nhóm làm việc cần hệ thống lưu trữ đơn giản, dễ triển khai, tiết kiệm chi phí và vẫn đảm bảo hiệu quả làm việc nhóm.

4. Cách lựa chọn phương pháp lưu trữ phù hợp với doanh nghiệp của bạn

Sau khi nắm rõ sự khác biệt giữa File Server và NAS, bước tiếp theo là xác định giải pháp lưu trữ nào phù hợp nhất với quy mô và nhu cầu thực tế của doanh nghiệp bạn. Mỗi hệ thống đều có ưu điểm riêng về khả năng quản lý, chi phí và cách vận hành. Dưới đây là gợi ý chi tiết giúp bạn dễ dàng đưa ra lựa chọn phù hợp nhất.

4.1 Sử dụng File Server khi

File Server (máy chủ tệp) là lựa chọn lý tưởng cho các tổ chức có quy mô lớn, yêu cầu hiệu năng cao và cần khả năng kiểm soát chi tiết hệ thống lưu trữ. Đây là giải pháp mang tính chuyên nghiệp, phù hợp với môi trường doanh nghiệp có đội ngũ kỹ thuật và hạ tầng mạng ổn định.

Doanh nghiệp lớn: Máy chủ tệp đáp ứng tốt nhu cầu lưu trữ và chia sẻ khối lượng dữ liệu lớn giữa nhiều phòng ban, chi nhánh hoặc người dùng cùng lúc. Hệ thống này giúp quản lý tài nguyên tập trung, đảm bảo tốc độ truy cập cao và hỗ trợ nhiều người dùng đồng thời mà không ảnh hưởng đến hiệu suất.
Cần máy chủ đa năng: Khác với NAS vốn chỉ chuyên về lưu trữ, máy chủ tệp có thể kiêm nhiều vai trò như máy chủ ứng dụng, máy chủ cơ sở dữ liệu hoặc máy chủ sao lưu. Nhờ khả năng cài đặt và cấu hình linh hoạt, doanh nghiệp có thể tận dụng tối đa phần cứng để phục vụ nhiều mục đích khác nhau.
Có đội ngũ IT phụ trách: Việc thiết lập, quản trị và bảo trì máy chủ tệp đòi hỏi kiến thức kỹ thuật chuyên sâu về hệ thống, bảo mật và quản lý mạng. Do đó, giải pháp này phù hợp với doanh nghiệp có đội ngũ IT chuyên trách, đảm bảo hệ thống vận hành ổn định và an toàn.
Yêu cầu tùy chỉnh cao: File Server cho phép tùy chỉnh linh hoạt về cấu hình phần cứng, hệ điều hành, phần mềm quản lý, cũng như phân quyền truy cập chi tiết cho từng người dùng hoặc nhóm làm việc. Điều này giúp doanh nghiệp dễ dàng mở rộng hoặc điều chỉnh hệ thống theo nhu cầu phát triển trong tương lai.

4.2 Sử dụng NAS khi

NAS (Network Attached Storage)là lựa chọn phù hợp cho cá nhân, gia đình hoặc doanh nghiệp nhỏ cần một giải pháp lưu trữ dữ liệu tập trung, dễ cài đặt và chi phí hợp lý. Với giao diện quản lý thân thiện và khả năng truy cập linh hoạt qua mạng, Network Attached Storage giúp việc chia sẻ dữ liệu trở nên đơn giản hơn bao giờ hết.

Sử dụng trong gia đình: Thiết bị NAS rất hữu ích cho các hộ gia đình muốn lưu trữ và chia sẻ ảnh, video, nhạc hoặc tài liệu chung giữa các thành viên. Người dùng có thể truy cập dữ liệu từ điện thoại, máy tính bảng, laptop hoặc Smart TV ở bất cứ đâu có kết nối Internet.
Doanh nghiệp nhỏ hoặc nhóm làm việc: Network Attached Storage phù hợp với doanh nghiệp nhỏ không có đội ngũ IT chuyên trách. Việc cài đặt đơn giản, giao diện trực quan và tính năng chia sẻ tệp dễ sử dụng giúp NAS trở thành giải pháp tiết kiệm chi phí nhưng vẫn đảm bảo hiệu quả lưu trữ và bảo mật dữ liệu.
Lưu trữ video từ hệ thống camera giám sát: Nhiều thiết bị NAS hỗ trợ trực tiếp việc kết nối và lưu trữ dữ liệu từ camera IP. Nhờ vậy, doanh nghiệp hoặc hộ gia đình có thể quản lý, xem lại và sao lưu video an ninh một cách ổn định và tiết kiệm dung lượng.
Dùng làm thiết bị sao lưu dữ liệu tại văn phòng: Network Attached Storage có thể hoạt động như một máy chủ sao lưu nội bộ, tự động sao lưu dữ liệu từ các máy tính trong mạng hoặc đồng bộ với các dịch vụ đám mây. Điều này giúp đảm bảo an toàn cho dữ liệu quan trọng và hỗ trợ khôi phục nhanh khi có sự cố.

4.3 Lưu ý quan trọng

Dù doanh nghiệp bạn sử dụng File Server hay NAS, việc xây dựng kế hoạch sao lưu dữ liệu an toàn là điều bắt buộc để tránh rủi ro mất mát hoặc gián đoạn hoạt động. Một phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả được nhiều chuyên gia khuyến nghị là nguyên tắc sao lưu 3 – 2 – 1.

Theo nguyên tắc này:

3 bản sao dữ liệu: Một bản gốc và hai bản sao lưu.
2 loại thiết bị khác nhau: Ví dụ, kết hợp File Server và NAS.
1 bản sao lưu bên ngoài: Giữ một bản trên hệ thống đám mây (Cloud) hoặc vị trí khác để đảm bảo an toàn khi có sự cố.

Trong đó, dịch vụ Cloud Backup của VinaHost chính là giải pháp giúp doanh nghiệp hoàn thiện nguyên tắc này. Dịch vụ cho phép sao lưu tự động dữ liệu từ File Server hoặc NAS lên nền tảng đám mây bảo mật, dễ dàng khôi phục khi cần và mở rộng linh hoạt theo nhu cầu thực tế.

Khi kết hợp File Server hoặc NAS cùng Cloud Backup, doanh nghiệp sẽ có một hệ thống lưu trữ an toàn, linh hoạt và tối ưu chi phí, đảm bảo dữ liệu luôn sẵn sàng trong mọi tình huống.

Câu hỏi thường gặp

Câu 1: NAS có thể mở rộng dung lượng khi công ty phát triển không?

Có. NAS thường hỗ trợ mở rộng dung lượng bằng cách thêm ổ cứng mới hoặc nâng cấp các khay ổ, nhưng khả năng mở rộng vẫn giới hạn theo phần cứng của thiết bị, không linh hoạt bằng File Server.

Câu 2: Nếu dùng NAS, liệu dữ liệu có an toàn khi truy cập từ xa qua Internet không?

Có, nhưng cần cấu hình đúng. NAS cho phép truy cập từ xa qua Internet, nhưng để đảm bảo an toàn, doanh nghiệp nên bật mã hóa, VPN hoặc xác thực hai lớp, kết hợp với sao lưu định kỳ để bảo vệ dữ liệu.

Câu 3: Doanh nghiệp tôi nhỏ, nhưng dữ liệu nhiều, nên chọn File Server hay NAS?

Tùy trường hợp. Nếu doanh nghiệp nhỏ nhưng dữ liệu lớn và cần hiệu suất cao, File Server sẽ phù hợp hơn nhờ khả năng mở rộng và tùy chỉnh. Nếu ưu tiên đơn giản, chi phí thấp và dễ quản lý, NAS vẫn là lựa chọn khả thi, đặc biệt khi dữ liệu không quá khắt khe về hiệu năng.

Tổng kết

Chọn đúng giải pháp lưu trữ dữ liệu không chỉ là bài toán kỹ thuật, mà còn là nền tảng để doanh nghiệp vận hành ổn định và phát triển bền vững. Dù bạn là doanh nghiệp lớn cần File Server mạnh mẽ hay doanh nghiệp nhỏ, cá nhân ưu tiên NAS gọn nhẹ, quyết định đúng sẽ giúp tiết kiệm chi phí, đảm bảo an toàn dữ liệu và tối ưu hiệu suất làm việc.

VinaHost nhận thấy: bạn không cần hệ thống đắt nhất, mà cần giải pháp phù hợp nhất với quy mô, nhu cầu và nguồn lực thực tế. Kết hợp với chiến lược sao lưu 3–2–1 và dịch vụ Cloud Backup của VinaHost, dữ liệu của bạn sẽ luôn được bảo vệ an toàn, sẵn sàng phục hồi khi cần.

Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn so sánh, đánh giá và lựa chọn phương pháp lưu trữ phù hợp, tránh lãng phí thời gian thử nghiệm và đảm bảo dữ liệu doanh nghiệp luôn được bảo vệ tối ưu.

Mời bạn truy cập vào blog của VinaHost TẠI ĐÂY để theo dõi thêm nhiều bài viết mới. Hoặc nếu bạn muốn được tư vấn thêm thì có thể liên hệ với chúng tôi qua: