[2025] CentOS Stream là gì? | Tổng quan kiến thức về CentOS Stream

CentOS Stream là gì? Đây là phiên bản Linux do Red Hat phát triển, đóng vai trò trung gian giữa Fedora và RHEL. Không còn là “bản sao RHEL” như CentOS Linux trước đây, CentOS Stream mang đến cơ hội trải nghiệm sớm tính năng, bản vá và định hướng phát triển của RHEL. Trong bài viết này, VinaHost sẽ giúp bạn hiểu rõ khái niệm, ưu nhược điểm, sự khác biệt và cách cài đặt CentOS Stream chi tiết nhất.

1. CentOS Stream là gì?

CentOS Stream là một bản phân phối Linux do Red Hat phát triển, được xem như cầu nối giữa Fedora và Red Hat Enterprise Linux (RHEL). Về bản chất, đây là phiên bản cập nhật liên tục (rolling-release), cho phép cộng đồng và nhà phát triển trải nghiệm sớm các tính năng và bản vá sẽ xuất hiện trong RHEL tương lai.

Khác với CentOS truyền thống vốn là bản sao miễn phí của RHEL và chỉ nhận bản vá sau khi RHEL phát hành, CentOS Stream mang định hướng mới: trở thành nền tảng trung gian để cộng đồng tham gia đóng góp, thử nghiệm và phản hồi trước khi RHEL chính thức tung ra phiên bản ổn định.

2. Lịch sử hình thành và phát triển của CentOS Stream 

Để hiểu tại sao CentOS Stream ra đời, chúng ta cần nhìn lại vai trò của CentOS Linux trong quá khứ.

• Giai đoạn trước đây: Kỷ nguyên của CentOS Linux
  Trong nhiều năm, CentOS Linux là một dự án cộng đồng cực kỳ thành công. Nó lấy mã nguồn của RHEL, biên dịch lại và tạo ra một hệ điều hành cấp doanh nghiệp miễn phí. Mô hình này rất đơn giản: RHEL ra phiên bản mới, một thời gian sau CentOS Linux sẽ có phiên bản tương ứng. Nó được xem là một bản sao 1:1, cực kỳ ổn định.
• Bước ngoặt lịch sử: Thông báo tháng 12/2020
  Vào tháng 12 năm 2020, Red Hat và dự án CentOS đã đưa ra một thông báo mang tính thay đổi cuộc chơi: CentOS Linux 8 sẽ bị ngừng hỗ trợ sớm vào cuối năm 2021, và dự án sẽ tập trung hoàn toàn vào CentOS Stream. Thông báo này đã định hình lại hoàn toàn vị thế của CentOS, biến nó từ một hệ điều hành “đi sau” RHEL thành một phần quan trọng trong quá trình phát triển “đi trước”.
• Kỷ nguyên mới: CentOS Stream là tương lai
  Kể từ đó, CentOS Stream đã trở thành trọng tâm. CentOS Stream 8 và sau đó là CentOS Stream 9 lần lượt ra mắt, đóng vai trò là cơ sở phát triển trực tiếp cho các phiên bản RHEL 8 và RHEL 9. Sự chuyển đổi này đánh dấu một chương mới, biến CentOS thành một nền tảng phát triển năng động hơn.

3.  Ưu điểm của CentOS Stream

CentOS Stream mang lại những lợi ích chiến lược, đặc biệt cho những ai muốn làm việc chặt chẽ trong hệ sinh thái của Red Hat. Dưới đây là các ưu điểm nổi bật nhất:

3.1. Nền tảng phát triển thượng nguồn

Đây là ưu điểm cốt lõi nhất. CentOS Stream là nền tảng phát triển đi trước (upstream) của RHEL, có nghĩa là mọi bản vá, tính năng mới đều xuất hiện ở đây trước khi được phát hành chính thức trong RHEL. Lợi ích của việc này là:

• Tiếp cận sớm: Nhà phát triển và quản trị viên có thể làm quen, thử nghiệm công nghệ mới trước bất kỳ ai.
• Đóng góp trực tiếp: Cộng đồng có cơ hội báo lỗi, đóng góp mã nguồn và trực tiếp định hình tương lai của RHEL.
• Dự đoán thay đổi: Doanh nghiệp có thể chuẩn bị và lên kế hoạch cho các bản nâng cấp RHEL trong tương lai một cách chủ động.

3.2. Ổn định ABI/API

Một trong những lợi thế lớn nhất của CentOS Stream chính là sự ổn định của ABI (Application Binary Interface) và API (Application Programming Interface).

• API đảm bảo các lập trình viên có thể viết phần mềm hoạt động ổn định trên CentOS Stream mà không lo thay đổi đột ngột trong tương lai gần.
• ABI giúp các ứng dụng đã biên dịch sẵn có thể chạy mượt mà trên CentOS Stream và RHEL mà không cần chỉnh sửa nhiều.

Nhờ vậy, CentOS Stream trở thành môi trường tin cậy để:

• Phát triển ứng dụng dài hạn mà không lo rủi ro mất tương thích.
• Kiểm thử driver hoặc thư viện mới trên một nền tảng gần như tương đương RHEL.

3.3. Miễn phí và mã nguồn mở

Giống như CentOS truyền thống, CentOS Stream hoàn toàn miễn phí và mã nguồn mở. Người dùng có thể tải về, cài đặt và sử dụng mà không phải trả bất kỳ chi phí bản quyền nào.

• Giảm chi phí hạ tầng: doanh nghiệp, tổ chức hoặc cá nhân có thể triển khai hệ thống dựa trên CentOS Stream mà không tốn phí bản quyền, từ đó tối ưu ngân sách CNTT.
• Tự do tùy biến: Vì là mã nguồn mở, người dùng có thể chỉnh sửa, thêm bớt hoặc tối ưu các thành phần để phù hợp với đặc thù hệ thống.
• Minh bạch và đáng tin cậy: Bất kỳ ai cũng có thể kiểm tra mã nguồn, nên không lo ẩn chứa thành phần độc hại hoặc tính năng gián điệp.

3.4. Tương thích cao với RHEL

CentOS Stream được xây dựng trực tiếp trên nền tảng Red Hat Enterprise Linux (RHEL), vì vậy mức độ tương thích gần như tuyệt đối. Điều này có nghĩa là:

• Ứng dụng, gói phần mềm và thư viện được phát triển cho RHEL có thể hoạt động ổn định trên CentOS Stream mà không cần chỉnh sửa nhiều.
• Nhà phát triển có thể kiểm thử ứng dụng của mình trên CentOS Stream trước khi triển khai trên môi trường RHEL chính thức, đảm bảo tính tương thích tối đa.
• Doanh nghiệp có thể tận dụng CentOS Stream làm môi trường thử nghiệm hoặc staging trước khi đưa ứng dụng lên hệ thống RHEL trong sản xuất.

Ưu điểm này đặc biệt quan trọng vì nó giúp:

• Tiết kiệm thời gian kiểm thử và triển khai.
• Giảm thiểu rủi ro khi di chuyển ứng dụng từ CentOS Stream sang RHEL.
• Đảm bảo hệ thống vẫn vận hành ổn định, tuân thủ các chuẩn mà RHEL đặt ra.

Nói cách khác, nếu xem RHEL là phiên bản thương mại ổn định nhất, thì CentOS Stream chính là “bản xem trước” nhưng vẫn giữ nguyên khả năng tương thích để người dùng yên tâm phát triển và vận hành.

3.5. Bảo mật cao

Kế thừa nền tảng từ Red Hat, CentOS Stream có mức độ bảo mật rất cao. Hệ thống thường xuyên nhận được các bản vá bảo mật kịp thời và được trang bị sẵn các công nghệ tiên tiến như SELinux (Security-Enhanced Linux) để kiểm soát truy cập nghiêm ngặt. Mô hình cập nhật liên tục cũng đảm bảo bạn luôn có phiên bản bảo mật mới nhất.

3.6. Hệ thống quản lý gói RPM

CentOS Stream sử dụng hệ thống quản lý gói RPM cùng với công cụ DNF, một trong những hệ thống mạnh mẽ và đáng tin cậy nhất. Điều này giúp việc cài đặt, gỡ bỏ, và cập nhật phần mềm trở nên dễ dàng, tự động xử lý các gói phụ thuộc và đảm bảo tính nhất quán cho toàn hệ thống.

3.7. Cộng đồng đóng góp tích cực

Không giống như trước đây, cộng đồng CentOS Stream giờ đây đóng vai trò trung tâm. Môi trường phát triển mở này khuyến khích người dùng tích cực báo lỗi, đề xuất tính năng và chia sẻ kinh nghiệm. Điều này tạo ra một hệ sinh thái sôi động, nơi mọi người cùng nhau xây dựng và hoàn thiện RHEL trong tương lai.

4. Nhược điểm của CentOS Stream

Tuy có nhiều ưu điểm, CentOS Stream cũng có những nhược điểm quan trọng cần cân nhắc trước khi triển khai.

4.1. Thiếu ổn định

Đây là nhược điểm lớn nhất và quan trọng nhất của CentOS Stream. Vì nó hoạt động theo mô hình rolling-release (phát hành liên tục), CentOS Stream luôn cập nhật những tính năng và bản vá mới nhất, ngay cả khi chúng chưa được kiểm thử rộng rãi. Điều này dẫn đến một số rủi ro:

• Khả năng phát sinh lỗi: Các bản cập nhật thường xuyên chứa những thay đổi mới có thể gây ra lỗi hoặc xung đột ngoài ý muốn. Điều này khác với các phiên bản ổn định hơn, nơi các bản cập nhật chỉ tập trung vào việc sửa lỗi bảo mật và vá các lỗ hổng đã được xác định.
• Không phù hợp cho các hệ thống quan trọng: Đối với các môi trường yêu cầu sự ổn định tuyệt đối, hoạt động 24/7 (uptime), và không chấp nhận bất kỳ thay đổi đột ngột nào, CentOS Stream không phải là lựa chọn an toàn. Những thay đổi liên tục của nó có thể làm gián đoạn các ứng dụng và dịch vụ quan trọng, khiến doanh nghiệp gặp rủi ro.

4.2. Tốc độ cập nhật chậm

Nghe có vẻ mâu thuẫn, nhưng nhược điểm này chỉ đúng khi so sánh CentOS Stream với các hệ điều hành theo mô hình “rolling-release” (phát hành liên tục) thuần túy như Arch Linux hay Fedora.

• Không phải “đi đầu” công nghệ: Các gói phần mềm mới trước khi được đưa vào CentOS Stream sẽ trải qua quá trình kiểm duyệt từ Red Hat. Điều này có nghĩa là bạn sẽ không nhận được các phiên bản phần mềm mới nhất ngay lập tức, vì sự ổn định được ưu tiên hơn tính cập nhật tức thời.
• Ưu tiên vá lỗi cho RHEL: Khi có các lỗ hổng bảo mật nghiêm trọng, Red Hat thường ưu tiên phát hành bản vá cho khách hàng RHEL trước. Sau đó, bản vá này mới được đưa vào CentOS Stream.

4.3. Không còn là bản sao RHEL

5. Ai nên sử dụng CentOS Stream?

CentOS Stream không phải là hệ điều hành dành cho tất cả mọi người. Việc lựa chọn nó phụ thuộc hoàn toàn vào mục tiêu và mức độ chấp nhận rủi ro của bạn. Dưới đây là những đối tượng phù hợp nhất để khai thác tối đa sức mạnh của nó.

5.1. Doanh nghiệp và nhà phát triển

Đây chính là nhóm đối tượng mục tiêu mà Red Hat hướng đến khi tạo ra CentOS Stream. Nó phục vụ như một mắt xích không thể thiếu trong vòng đời phát triển phần mềm cho hệ sinh thái RHEL.

Lập trình viên và đội ngũ DevOps:

• Mục đích: Xây dựng và kiểm thử ứng dụng để đảm bảo chúng tương thích hoàn hảo với phiên bản RHEL tiếp theo.
• Lợi ích: CentOS Stream là môi trường lý tưởng cho các đường ống CI/CD. Việc phát hiện lỗi tương thích sớm trên CentOS Stream giúp tiết kiệm rất nhiều thời gian và chi phí so với việc sửa lỗi sau khi RHEL đã phát hành.

Nhà cung cấp phần mềm (ISVs) và phần cứng (IHVs):

• Mục đích: Chứng nhận phần mềm hoặc trình điều khiển (driver) của họ sẽ hoạt động ổn định trên RHEL trong tương lai.
• Lợi ích: Họ có thể đi trước một bước, đảm bảo sản phẩm của mình sẵn sàng ngay khi phiên bản RHEL mới ra mắt, mang lại lợi thế cạnh tranh lớn.

Quản trị viên hệ thống (System Administrators):

• Mục đích: Sử dụng trong môi trường thử nghiệm (staging) hoặc phòng lab để làm quen với các tính năng mới và chuẩn bị cho kế hoạch nâng cấp RHEL của công ty.
• Lợi ích: Giúp họ dự đoán được các thay đổi, cập nhật kịch bản tự động hóa (ví dụ: Ansible Playbooks) và đào tạo đội ngũ trước khi triển khai trên hệ thống sản xuất thực tế.

5.2. Cộng đồng Linux

Ngoài môi trường doanh nghiệp, CentOS Stream cũng là một lựa chọn hấp dẫn cho nhiều người dùng trong cộng đồng mã nguồn mở.

Người dùng cá nhân và người yêu công nghệ:

• Mục đích: Trải nghiệm một hệ điều hành rất gần với RHEL mà không tốn chi phí bản quyền.
• Lợi ích: CentOS Stream mang lại sự cân bằng hoàn hảo – mới hơn và nhiều tính năng hơn RHEL, nhưng ổn định và được kiểm duyệt kỹ càng hơn Fedora. Nó là lựa chọn tuyệt vời cho các máy chủ cá nhân, phòng lab tại nhà (homelab).

Người muốn đóng góp cho hệ sinh thái RHEL:

• Mục đích: Tìm kiếm lỗi, gửi bản vá, và đóng góp trực tiếp vào quá trình phát triển của một trong những hệ điều hành doanh nghiệp hàng đầu thế giới.
• Lợi ích: CentOS Stream là kênh chính thức và cởi mở nhất để cộng đồng có thể tạo ra ảnh hưởng trực tiếp đến tương lai của RHEL.

Sinh viên và người đang học về Linux:

• Mục đích: Học hỏi và thực hành các kỹ năng quản trị hệ thống Linux trong một môi trường tiệm cận với tiêu chuẩn doanh nghiệp.
• Lợi ích: Thành thạo CentOS Stream giúp bạn có nền tảng kiến thức vững chắc và rất giá trị khi ứng tuyển vào các vị trí yêu cầu kinh nghiệm với RHEL.

6. Sự khác biệt giữa CentOS Stream và CentOS Linux 

Trước khi Red Hat thay đổi định hướng, CentOS Linux từng là lựa chọn phổ biến nhờ sự ổn định và khả năng tương thích 100% với RHEL. Tuy nhiên, với sự ra đời của CentOS Stream, vai trò của hệ điều hành này đã chuyển sang hướng “bản rolling-release trung gian”.

Để giúp bạn hình dung rõ hơn, dưới đây là bảng so sánh chi tiết giữa CentOS Linux (truyền thống) và CentOS Stream

7. Hướng dẫn cách cài đặt CentOS Stream chi tiết A-Z

Để cài đặt CentOS Stream bạn có thể thực hiện theo các bước sau:

Bước 1: Truy cập trang chủ của CentOS để tải về phiên bản ISO mới nhất phù hợp với kiến trúc máy tính.

Bước 2: Chuẩn bị một USB có dung lượng tối thiểu 8GB. Sử dụng các công cụ như Rufus (Windows) hoặc lệnh dd (Linux) để ghi file ISO vào USB, biến nó thành USB cài đặt.

Bước 3: Cắm USB boot vừa tạo vào máy, khởi động lại và vào BIOS/UEFI để chọn khởi động từ USB. Sau đó, màn hình cài đặt CentOS Stream sẽ xuất hiện.

Bước 4: Trong giao diện cài đặt, bạn cần cấu hình một số thông số cơ bản:

• Ngôn ngữ hiển thị hệ thống
• Múi giờ và định dạng thời gian
• Cấu hình ổ đĩa (chọn ổ cứng hoặc phân vùng cài đặt)
• Thiết lập mạng (nếu cần cài đặt server)

Bước 5: Sau khi hoàn tất các tùy chọn, nhấn Begin Installation để hệ thống bắt đầu cài CentOS Stream. Trong quá trình này, bạn có thể tạo tài khoản người dùng và đặt mật khẩu root.

Bước 6: Khi quá trình cài đặt kết thúc, khởi động lại máy tính và gỡ USB. Lúc này, bạn sẽ thấy giao diện khởi động của CentOS Stream và có thể đăng nhập để bắt đầu sử dụng. 

8. Tổng kết 

Mời bạn truy cập vào blog của VinaHost TẠI ĐÂY để theo dõi thêm nhiều bài viết mới. Hoặc nếu bạn muốn được tư vấn thêm thì có thể liên hệ với chúng tôi qua:

• Email: support@vinahost.vn
• Hotline: 1900 6046
• Livechat: https://livechat.vinahost.vn/chat.php