Bạn có bao giờ cảm thấy khó chịu khi mạng internet chậm chạp, video load chậm hay chơi game online bị lag? Đây có thể là do Latency hay còn gọi là độ trễ mạng. Chúng làm ảnh hưởng đến trải nghiệm của bạn. Vậy Latency là gì? Nguyên nhân nào dẫn đến Latency? Và làm thế nào để khắc phục Latency hiệu quả? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn tất cả thông tin cần thiết về Latency.

1. Latency là gì?

Latency hay còn được gọi là độ trễ mạng, là thời gian mà tín hiệu hoặc yêu cầu từ một thiết bị này đến thiết bị khác và nhận được phản hồi. Đơn vị đo thường là giây hoặc mili giây.

Khi latency thấp, điều này nghĩa là dữ liệu di chuyển nhanh chóng và mượt mà. Người dùng sẽ được sử dụng mạng và ứng dụng tốt hơn, nhanh hơn. Một ví dụ điển hình là khi bạn click vào một liên kết trên trình duyệt web và trang web hiển thị ngay lập tức.

Tuy nhiên, khi latency cao, dữ liệu di chuyển chậm và gây trễ. Khi bạn sử dụng ứng dụng có thể dẫn đến mạng bị “đứng yên” hoặc “lag”, đặc biệt là trong các trò chơi trực tuyến hoặc truyền phát video. Như vậy sẽ làm ảnh hưởng đến hiệu suất và trải nghiệm người dùng, làm giảm sự hài lòng và tiện ích của ứng dụng hoặc dịch vụ mạng.

Xem thêm: Network là gì? | [SO SÁNH] giữa Internet và Network

2. Phân loại Latency

Hiện nay, có 8 loại Latency phổ biến. Điển hình như:

Interrupt Latency: Khoảng thời gian mà máy tính phản hồi đến sự kiện hoặc tín hiệu từ hệ điều hành. Hệ điều hành quyết định tín hiệu nào được ưu tiên xử lý.
Fiber Optic Latency: Đây là thời gian mà ánh sáng mất để truyền qua một sợi cáp quang. Tốc độ truyền của ánh sáng trong cáp quang làm tăng thêm độ trễ, đặc biệt là trên các khoảng cách dài.
Audio Latency: Là khoảng thời gian mà âm thanh mất để đi từ nguồn tới tai người nghe. Độ trễ này phụ thuộc vào tốc độ và loại âm thanh, nhưng thường là khoảng 8-12 micro giây.
Operational Latency: Đây là thời gian mà một hoạt động được thực hiện trong cùng một hệ thống, thường do một nhân viên thực hiện và có thời gian trễ thấp nhất.
Wan Latency: Khoảng thời gian mà mạng WAN cần có để truyền dữ liệu. Mọi mạng WAN đều có thể gây ra độ trễ, từ mạng LAN đến Internet.
Internet Latency: Đây là thời gian mà gói dữ liệu mất để đi qua mạng Internet, và thường tăng lên khi gói dữ liệu phải đi qua nhiều địa điểm trên mạng.
Computer and OS Latency: Là khoảng thời gian mà máy tính và hệ điều hành cần có để xử lý các tác vụ, bao gồm đầu vào và đầu ra dữ liệu.
Mechanical Latency: Đây là thời gian mà hệ thống cơ học mất để phản hồi, như là sự trễ giữa việc gửi tín hiệu và việc thiết bị phản hồi, thường được xác định bởi các hạn chế vật lý như định lý Newton.

Latency la gi — Latency là gì? phân loại latency

Xem thêm: [Tìm Hiểu] Mạng LAN Là Gì? So Sánh Mạng LAN, WAN và MAN

3. Nguyên nhân dẫn đến độ trễ mạng Latency

Khi duyệt web, dữ liệu phải di chuyển qua một hệ thống phức tạp từ thiết bị cá nhân đến server của trang web. Điều này bao gồm việc đi qua các phần cứng mạng trong nhà và các máy chủ trung gian trên toàn thế giới trước khi đến đích. Chính vì thế, có vài nguyên nhân sẽ gây ra tình trạng độ trễ mạng Latency. Cụ thể là những yếu tố sau:

3.1. Khoảng cách đường truyền

Khoảng cách đường truyền giữa các thiết bị của người dùng và server là một yếu tố chính gây ra latency. Dù sử dụng cáp quang, cáp đồng hay tín hiệu vô tuyến. Tốc độ truyền tín hiệu vẫn chịu giới hạn.

Ví dụ, nếu một trang web được lưu trữ tại Columbus, Ohio. Việc trả lời yêu cầu từ người dùng ở Cincinnati (khoảng 100 dặm) có thể mất chỉ 10-15 mili giây. Tuy nhiên, người dùng ở Los Angeles (khoảng 2.200 dặm) sẽ phải chờ đợi lâu hơn, gần 50 mili giây. Điều này không tính đến thời gian giao tiếp giữa các giao thức trao đổi dữ liệu và khoảng cách qua tuyến cáp quốc tế, làm tăng thêm độ trễ.

Mặc dù một vài mili giây có vẻ không nhiều, nhưng nó tích tụ khi tất cả các thông điệp phải đi lại giữa máy khách và server. Ví dụ, thời gian tải trang web và các vấn đề với mạng có thể làm tăng thêm latency. Thời gian mà dữ liệu phải di chuyển và được xử lý trên mỗi mạng cũng ảnh hưởng đến thời gian phản hồi của hệ thống.

Internet không phải là một mạng duy nhất mà dữ liệu phải đi qua. Dữ liệu thường phải đi qua nhiều mạng, bao gồm cả các điểm trao đổi Internet (Internet Exchange Points – IXP). Tại đây, các thiết bị như router phải xử lý và định tuyến dữ liệu, làm tăng thêm latency. Mỗi khoảng cách phải đi qua vẫn tốn thời gian, góp phần vào độ trễ tổng thể của hệ thống.

3.2. Thời gian xử lý

Trên đường truyền mạng, các thiết bị và máy chủ phải xử lý tín hiệu, đóng gói dữ liệu và thực hiện các chức năng bảo mật. Điều này góp phần tạo ra độ trễ trong quá trình truyền tải dữ liệu.

Đối với các thiết bị mạng: Các thiết bị như router, firewall và các bộ lọc lưu lượng phải xử lý tín hiệu mỗi khi dữ liệu đi qua. Do cấu hình không phải lúc nào cũng mạnh mẽ, chúng có thể mất một khoảng thời gian đáng kể để xử lý tín hiệu trên đường truyền.
Đối với máy chủ web: Các máy chủ web cũng phải xử lý lượng lớn yêu cầu từ người dùng. Khi các máy chủ bị quá tải, tốc độ phản hồi của chúng sẽ chậm đi đáng kể. Điều này làm tăng thêm độ trễ khi phản hồi lại yêu cầu từ người dùng.

Tất cả các nguyên nhân trên có thể dẫn đến độ trễ lên đến vài trăm mili giây khi sử dụng dịch vụ web. Đối với các trang web tĩnh, vấn đề này có thể không quá lớn. Tuy nhiên, đối với các dịch vụ tương tác như video call hoặc game online, độ trễ có thể gây ra ảnh hưởng nặng nề đến trải nghiệm người dùng.

Xem thêm: WLAN là gì? | Tổng quan kiến thức [A-Z] về mạng WLAN

3.3. Thời gian truyền dẫn tín hiệu

Tốc độ truyền dẫn tín hiệu trên mạng đóng vai trò quan trọng trong việc xác định latency. Nếu tốc độ truyền dẫn tín hiệu chậm, latency sẽ tăng lên.

Trên mạng, dữ liệu cần phải đi qua nhiều thiết bị và đường truyền trước khi đến đích. Nếu tốc độ truyền dẫn tín hiệu chậm, việc di chuyển dữ liệu sẽ mất thêm thời gian, làm tăng thêm độ trễ khi phản hồi lại yêu cầu từ người dùng.

Để hiểu một cách đơn giản, hãy tưởng tượng việc gửi một gói thư từ một thành phố đến một thành phố khác. Nếu xe vận chuyển chậm, thì việc giao nhận thư sẽ mất thêm thời gian. Tương tự, nếu tốc độ truyền dẫn tín hiệu trên mạng chậm, dữ liệu sẽ mất thêm thời gian để đến đích, gây ra độ trễ trong truyền tải dữ liệu và làm tăng latency.

3.4. Số lượng thiết bị trung gian

Nếu tín hiệu phải đi qua nhiều thiết bị trung gian trên đường truyền thì latency sẽ tăng lên do phải chuyển tiếp giữa các thiết bị này.

Mỗi thiết bị trung gian, như router hoặc switch, đều phải xử lý và chuyển tiếp dữ liệu trước khi nó đến đích. Khi có nhiều thiết bị trung gian trên đường truyền, dữ liệu sẽ phải đi qua mỗi thiết bị này, làm tăng thêm thời gian cần thiết để đến đích cuối cùng.

3.5. Vấn đề về phần cứng và phần mềm

Các vấn đề về phần cứng hoặc các vấn đề về phần mềm cũng có thể gây ra độ trễ mạng trong hệ thống.

Phần cứng yếu: Nếu hệ thống sử dụng bộ vi xử lý yếu hoặc bộ nhớ kém chất lượng, việc xử lý dữ liệu sẽ trở nên chậm chạp. Bất kỳ hành động nào cũng cần phải chờ đợi để bộ vi xử lý hoàn thành công việc của nó, làm tăng thêm thời gian cần thiết để xử lý và phản hồi lại yêu cầu.
Vấn đề phần mềm: Các lỗi trong mã code có thể làm chậm tốc độ xử lý và gây ra độ trễ. Khi hệ thống gặp phải các lỗi này, nó có thể phải tiêu tốn thời gian và tài nguyên để điều chỉnh và sửa chữa các vấn đề này trước khi có thể tiếp tục hoạt động một cách bình thường.

Tóm lại, các vấn đề liên quan đến phần cứng và phần mềm đều có thể gây ra độ trễ trong hệ thống, làm tăng thêm Latency và ảnh hưởng đến hiệu suất và trải nghiệm của người dùng.

Xem thêm: Mạng MAN là gì | Tổng hợp kiến thức [A-Z] về mạng MAN

4. Hướng dẫn cách tính Latency

4.1. Round Trip Time (RTT)

Round Trip Time (RTT) là một thông số phổ biến được sử dụng để đo lường độ trễ trên mạng. Cách tính này dựa trên tổng thời gian mà một gói dữ liệu mất để đi từ nguồn đến đích và trở lại.

Việc sử dụng RTT cho phép quản trị viên đánh giá mức độ trễ trong việc truyền tải dữ liệu. Tuy nhiên, RTT cũng có nhược điểm là không cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân gây ra độ trễ. Khi một đường truyền có nhiều yếu tố khác nhau, RTT không thể phản ánh được nguyên nhân cụ thể gây ra sự chậm trễ.

4.2. Time To First Byte(TTFB)

TTFB (Time To First Byte) là một chỉ số khác được sử dụng để đo lường độ trễ trên mạng. Được tính bằng cách ghi lại khoảng thời gian từ khi gói dữ liệu rời đi từ một điểm trên mạng đến khi nó đến được đích và byte dữ liệu đầu tiên được nhận.

TTFB cho phép đo lường thời gian mà máy chủ mất để xử lý yêu cầu và gửi lại byte dữ liệu đầu tiên cho máy khách. Điều này giúp đánh giá hiệu suất của máy chủ và mạng trong việc phản hồi lại yêu cầu từ người dùng.

Tuy nhiên, TTFB không cung cấp thông tin chi tiết về thời gian mà dữ liệu thực sự mất để được tải xuống hoàn chỉnh. Nó chỉ tập trung vào thời gian đến khi byte dữ liệu đầu tiên được nhận, mà không tính đến thời gian cho việc tải xuống toàn bộ nội dung.

Tóm lại, TTFB là một chỉ số hữu ích để đánh giá thời gian phản hồi ban đầu của máy chủ, nhưng không phản ánh đầy đủ thời gian cần thiết cho việc tải xuống hoàn chỉnh của dữ liệu.

Xem thêm: VPN Là Gì? | Hướng Dẫn Cài Đặt và Sử Dụng VPN [A-Z]

4.3. Ping

Ping có lẽ là một trong những công cụ phổ biến nhất khi nói về kiểm tra độ trễ trên mạng. Được sử dụng cho Giao thức Thông báo Điều Khiển Internet (ICMP), lệnh Ping cho phép quản trị viên mạng gửi một gói dữ liệu 32 byte đến đích và đo thời gian mất để nhận lại phản hồi.

Ping hoạt động trên hầu hết các hệ điều hành và là một cách thuận tiện để kiểm tra nhanh chóng độ trễ. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là Ping không cung cấp đầy đủ thông tin khi bạn cố gắng kiểm tra nhiều đường dẫn hoặc tìm hiểu về các vấn đề cụ thể trong mạng.

Xem thêm: Mạng máy tính là gì? Lợi ích và Phân loại Mạng máy tính

5. Hướng dẫn cách khắc phục Latency

5.1. Về phía Server

Đối với server, có một số cách phổ biến để giảm độ trễ (Latency) và cải thiện hiệu suất trang web:

Sử dụng CDN (mạng phân phối nội dung): CDN (Content Delivery Network) là cách phổ biến nhất để giảm độ trễ cho web server. Nguyên tắc hoạt động của CDN là phân phối nội dung web đến các máy chủ đặt ở nhiều vị trí địa lý khác nhau. Điều này giúp giảm khoảng cách truyền thông tin và độ trễ.

Tối ưu hóa nội dung và cấu trúc của trang web: Một cách khác để giảm độ trễ, mặc dù không hẳn cải thiện trực tiếp Latency chính là tối ưu hóa nội dung và cấu trúc của trang web. Cải thiện server, backend, rút gọn mã (code minification),… sẽ giúp giảm lượng dữ liệu cần truyền, tối ưu hóa tốc độ tải trang, tốc độ xử lý của máy chủ cũng như trình duyệt. Mục tiêu là giảm thời gian cần thiết cho máy chủ để xử lý và truyền tải dữ liệu, từ đó giảm độ trễ cho người dùng cuối.

5.2. Về phía User

Trong một số trường hợp, độ trễ chủ yếu xuất phát từ kết nối phía người dùng. Điều này có thể do tín hiệu wifi kém, cấu hình yếu của router hoặc sử dụng gói mạng giá rẻ. Dưới đây là một số cách để giải quyết vấn đề này:

Nâng cấp Router và bộ phát Wifi: Nâng cấp router và bộ phát wifi có thể giúp cải thiện tín hiệu wifi và giảm độ trễ. Một router mới có khả năng xử lý và truyền tải dữ liệu tốt hơn, từ đó giảm thiểu độ trễ khi truy cập internet.
Nâng cấp gói mạng: Nếu có thể, nâng cấp gói mạng lên cao hơn có thể cải thiện tốc độ kết nối internet và giảm độ trễ. Gói mạng cao cấp thường cung cấp băng thông lớn hơn và tốc độ truy cập nhanh hơn.
Sử dụng cáp Ethernet: Sử dụng cáp Ethernet thay vì kết nối không dây có thể giảm độ trễ và cải thiện tốc độ kết nối internet. Cáp Ethernet thường ổn định hơn và cung cấp tốc độ truyền dữ liệu cao hơn so với kết nối wifi.
Sử dụng phần mềm VPN hoặc Proxy: Sử dụng phần mềm VPN hoặc proxy có thể giúp định tuyến lại đường đi của gói tin cho tối ưu nhất, từ đó giảm độ trễ khi truy cập internet.
Nâng cấp thiết bị: Nếu các biện pháp trên không cải thiện được tình trạng lag khi duyệt web, bạn có thể cân nhắc nâng cấp thiết bị của mình. Một số thiết bị cũ có thể không xử lý tốt các trang web hiện đại, gây ra trải nghiệm chậm chạp và không mượt mà.

Bằng cách thực hiện những biện pháp trên, bạn có thể cải thiện độ trễ và trải nghiệm duyệt web của mình một cách đáng kể.

6. Mối quan hệ giữa Network latency, throughput và bandwidth

Latency, bandwidth và throughput là ba khái niệm quan trọng trong việc đánh giá hiệu suất của mạng, mặc dù chúng đo lường những khía cạnh khác nhau.

Băng thông (bandwidth): Là khả năng truyền dữ liệu tối đa của mạng tại một thời điểm nhất định. Nó thể hiện khả năng của mạng trong việc truyền số lượng lớn dữ liệu cùng một lúc.
Thông lượng (throughput): Là lượng dữ liệu trung bình thực sự đi qua trong một khoảng thời gian nhất định. Nó phản ánh hiệu suất thực tế của mạng trong việc truyền dữ liệu, không nhất thiết phải bằng với băng thông vì nó có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như latency.
Latency: Là thời gian mà một gói dữ liệu cần có để đi từ điểm A đến điểm B trong mạng. Nó không liên quan đến lượng dữ liệu được truyền, mà là thời gian trễ giữa việc gửi và nhận dữ liệu.

Tóm lại, Bandwidth đo lường khả năng truyền dữ liệu tối đa của mạng. Throughput đo lường lượng dữ liệu thực sự đi qua trong một khoảng thời gian nhất định và Latency đo lường thời gian trễ giữa việc gửi và nhận dữ liệu.

Xem thêm: Mô hình OSI là gì? | Vai trò và Chức năng của 7 tầng OSI

7. Tổng kết

Thông qua bài viết này, bạn có thể hiểu rõ hơn về Latency là gì? Nguyên nhân và cách khắc phục tình trạng trễ khi truy cập trang web.

Nếu bạn đang tìm kiếm một nhà cung cấp hosting giá rẻ hoặc VPS giá rẻ uy tín để giải quyết các vấn đề liên quan đến độ trễ khi truy cập trang web của bạn, VinaHost có thể là lựa chọn phù hợp. Với dịch vụ hosting chất lượng cao và đội ngũ hỗ trợ kỹ thuật chuyên nghiệp, VinaHost sẽ giúp bạn tối ưu hóa trải nghiệm của người dùng và đảm bảo rằng trang web của bạn luôn hoạt động một cách mượt mà và hiệu quả. Xem thêm những tin tức mới của chúng tôi Tại Đây và liên hệ ngay cho chúng tôi khi cần tư vấn về dịch vụ nhé.