Adware là gì và làm thế nào nó lại xuất hiện trên máy tính hay điện thoại của bạn? Đơn giản, đây là một loại phần mềm thường tự động hiển thị quảng cáo không mong muốn, gây phiền toái và làm giảm hiệu suất thiết bị của bạn. Để có cái nhìn toàn diện về Adware, từ cơ chế hoạt động cho đến cách phòng tránh và loại bỏ chúng hiệu quả, hãy cùng VinaHost khám phá chi tiết trong bài viết này.
Sau khi đọc bài viết, bạn sẽ hiểu được:
Adware là gì? 📰 Adware là phần mềm quảng cáo, thường tích hợp mã độc, tự động hiển thị quảng cáo không mong muốn (pop-up, banner) để tạo doanh thu cho nhà phát triển. Nhiều biến thể còn theo dõi hành vi người dùng và thu thập dữ liệu cá nhân, gây rủi ro bảo mật.
Lịch sử hình thành và phát triển của Adware 📜: Xuất hiện từ 1995 như một hình thức hợp pháp để tài trợ phần mềm miễn phí. Tuy nhiên, do thiếu kiểm soát, nhiều adware bắt đầu thu thập thông tin người dùng, phát triển mạnh mẽ và bị chỉ trích vào giai đoạn 2005-2008, sau đó chuyển hướng sang các hình thức hợp pháp hơn.
Cách thức lây nhiễm Adware:
- Cài đặt phần mềm miễn phí 📦: Adware thường ẩn trong các gói cài đặt phần mềm miễn phí, người dùng vô tình cho phép cài đặt khi không đọc kỹ.
- Truy cập vào các trang web không an toàn 🌐: Các trang web độc hại có thể tự động tải và cài đặt adware mà người dùng không biết.
Phân loại mã độc Adware nổi bật 🦠:
- Fireball: Kiểm soát trình duyệt, thay đổi công cụ tìm kiếm, cài plug-in độc hại.
- Appearch: Ngụy trang tiện ích mở rộng, thay đổi trang chủ, chuyển hướng sang trang độc hại, biến văn bản thành link quảng cáo.
- DollarRevenue: Lây qua phần mềm P2P, email độc hại, ghi lại hành vi duyệt web, mở pop-up.
- DeskAd: Tiện ích tìm kiếm, hiển thị quảng cáo dựa trên thói quen, gửi thông tin người dùng về máy chủ.
- Gator: Một trong những adware thương mại hóa đầu tiên, theo dõi người dùng (đã ngưng hoạt động).
Dấu hiệu cho thấy bị nhiễm Adware ⚠️:
- Trên máy tính 💻: Xuất hiện nhiều quảng cáo lạ, trình duyệt bị chuyển hướng, cài phần mềm không rõ nguồn gốc, hiệu suất máy giảm, xuất hiện thanh công cụ (toolbar) lạ.
- Trên thiết bị di động 📱: Quảng cáo tràn lan (trong ứng dụng, màn hình chính), pin tụt nhanh, máy nóng, ứng dụng lạ xuất hiện, trình duyệt tự mở trang quảng cáo, thông báo yêu cầu cập nhật/cài app đáng ngờ.
Hướng dẫn cách xóa bỏ Adware dễ dàng 🧹:
- Xác định và xóa ứng dụng lạ.
- Cài đặt phần mềm chống virus/anti-adware (Malwarebytes, Bitdefender, Kaspersky, Avast).
- Xóa bộ nhớ đệm và lịch sử duyệt web.
- Đảm bảo cập nhật phần mềm và hệ điều hành.
Hướng dẫn cách phòng tránh Adware hiệu quả 🛡️:
- Đọc kỹ các thông báo cài đặt, ưu tiên “Custom Install”.
- Cài đặt phần mềm chống virus và cập nhật thường xuyên.
- Kiểm tra kỹ các tệp đính kèm trên email, không mở từ người lạ hoặc email đáng ngờ.
- Hạn chế cài đặt App không uy tín, chỉ tải từ nguồn chính thức.
- Cẩn trọng với các thông báo chúc mừng, trúng giải trên web.
1. Adware là gì?
Adware (viết tắt của Advertising-supported software) là một loại phần mềm hiển thị quảng cáo tự động đến người dùng trong quá trình cài đặt hoặc sử dụng phần mềm.
Các quảng cáo này thường xuất hiện dưới dạng cửa sổ bật lên (popup), biểu ngữ, thanh công cụ hoặc các thành phần hiển thị trực tiếp trong giao diện phần mềm.
Mục đích chính của adware là giúp nhà phát triển kiếm lợi nhuận từ quảng cáo bằng cách chèn banner, popup hoặc chuyển hướng trình duyệt web đến các trang web tài trợ. Các đoạn mã quảng cáo được tích hợp sẵn trong mã nguồn phần mềm và sẽ được kích hoạt mỗi khi người dùng tương tác.
Tuy nhiên, adware không chỉ đơn giản là quảng cáo. Nhiều biến thể hiện đại còn theo dõi hành vi người dùng, thu thập dữ liệu cá nhân trái phép và cài đặt thêm phần mềm không mong muốn. Điều này khiến adware ngày càng bị xem như một dạng phần mềm độc hại, ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu suất thiết bị và gây rủi ro bảo mật nghiêm trọng.

Xem thêm: Ransomware là gì? | Cách xử lý & Phòng chống Ransomware
2. Lịch sử hình thành và phát triển của Adware
Sau khi hiểu rõ adware là gì, chúng ta cần nhìn lại quá trình hình thành và phát triển của loại phần mềm này để thấy rõ vì sao nó ngày càng trở thành mối quan tâm lớn về bảo mật.
- Adware xuất hiện lần đầu vào khoảng năm 1995, khi các nhà phát triển phần mềm bắt đầu tích hợp quảng cáo vào ứng dụng để tạo doanh thu, đặc biệt là trong các phần mềm miễn phí. Ban đầu, adware được xem là một hình thức hợp pháp để hỗ trợ tài chính cho các nhà phát triển. Tuy nhiên, do thiếu sự kiểm soát, nhiều adware đã bắt đầu thu thập thông tin cá nhân của người dùng mà không có sự đồng ý, dẫn đến việc nó bị coi là phần mềm gián điệp (spyware) trong một số trường hợp.
- Từ cuối những năm 1990 đến đầu những năm 2000, adware phát triển mạnh mẽ nhưng thiếu sự giám sát chặt chẽ. Giai đoạn 2005 – 2008 được xem là đỉnh điểm của adware, khi nhiều nhà phát triển bị chỉ trích vì các hoạt động vi phạm quyền riêng tư của người dùng. Dưới áp lực từ các cơ quan quản lý và phản ứng tiêu cực từ cộng đồng, nhiều công ty đã phải ngừng các hoạt động vi phạm và chuyển sang các hình thức quảng cáo hợp pháp hơn.
3. Cách thức lây nhiễm Adware như thế nào?
Thực tế, có hai con đường phổ biến nhất khiến thiết bị của bạn bị nhiễm Adware virus là cài đặt phần mềm miễn phí và truy cập vào các trang web không an toàn.
- Cài đặt phần mềm miễn phí: Nhiều phần mềm miễn phí thường đi kèm Adware virus dưới dạng các chương trình quảng cáo ẩn trong quá trình cài đặt. Khi bạn tải và cài đặt những phần mềm này mà không đọc kỹ các điều khoản sử dụng hoặc bỏ qua các bước tùy chỉnh, bạn có thể vô tình cho phép Adware virus tự động cài đặt cùng lúc. Điều này khiến máy tính hoặc thiết bị của bạn bị nhiễm phần mềm quảng cáo một cách âm thầm.
- Truy cập vào các trang web không an toàn: Việc truy cập vào các trang web không đáng tin cậy cũng có thể khiến thiết bị bị lây nhiễm Adware virus. Một số trang web sử dụng quảng cáo độc hại để tự động tải và cài đặt phần mềm quảng cáo mà người dùng không hề hay biết. Vì vậy, chỉ cần một lần truy cập vào các trang web này, thiết bị của bạn có thể bị xâm nhập Adware ngay lập tức.

4. Phân loại mã độc Adware
Khi tìm hiểu adware là phần mềm gì, không thể bỏ qua các biến thể đã và đang gây ảnh hưởng mạnh mẽ đến hệ thống người dùng trên toàn cầu. Dưới đây là 5 loại mã độc Adware nổi bật, từng bị cảnh báo vì gây hại nghiêm trọng đến bảo mật và hiệu năng thiết bị:
4.1. Fireball
Fireball là một dạng adware virus cực kỳ nguy hiểm do một công ty tiếp thị kỹ thuật số của Trung Quốc phát triển. Ban đầu được ngụy trang như một phần mềm quảng bá hoặc tiện ích hợp pháp, Fireball nhanh chóng bị liệt vào danh sách adware độc hại do khả năng xâm nhập sâu và kiểm soát trình duyệt cực kỳ tinh vi.
Sau khi xâm nhập, adware virus có khả năng kiểm soát hoàn toàn trình duyệt, thay đổi công cụ tìm kiếm mặc định và cài đặt plug-in độc hại. Fireball không chỉ hiển thị quảng cáo trái phép mà còn mở ra các lỗ hổng cho phần mềm gián điệp (spyware) và mã độc khác tấn công.

4.2. Appearch
Appearch là một dạng adware virus nguy hiểm, thường ngụy trang dưới dạng tiện ích mở rộng hoặc phần mềm hỗ trợ trình duyệt. Bằng cách lợi dụng thói quen người dùng cài đặt tiện ích miễn phí mà không kiểm tra kỹ, Appearch có thể xâm nhập vào thiết bị mà không bị phát hiện ngay lập tức.
Khi Appearch xâm nhập vào thiết bị của bạn, nó sẽ tự động thay đổi trang chủ và công cụ tìm kiếm mặc định. Mỗi khi bạn cố gắng truy cập một trang web, bạn sẽ bị chuyển hướng sang Appearch.info. Không chỉ vậy, Appearch còn tự động biến các đoạn văn bản ngẫu nhiên trên trang bạn đang xem thành các liên kết. Khi bạn nhấp vào những đoạn văn này, một cửa sổ pop-up sẽ xuất hiện, yêu cầu bạn tải về các bản cập nhật phần mềm.

4.3. DollarRevenue
DollarRevenue là một adware virus nổi tiếng từ đầu những năm 2000, từng lây nhiễm hàng triệu máy tính trên toàn thế giới. Loại mã độc này lén cài đặt qua các phần mềm chia sẻ miễn phí (P2P) hoặc gắn kèm trong email chứa liên kết độc hại. Một khi đã có mặt trong hệ thống, DollarRevenue sẽ ghi lại hành vi duyệt web của người dùng, tự động mở quảng cáo pop-up, đồng thời làm chậm hiệu suất máy tính.
Với đặc điểm theo dõi người dùng và hiển thị quảng cáo xâm phạm, DollarRevenue thường bị nhầm lẫn với spyware. Tuy nhiên, nó là một dạng điển hình khi người ta nhắc đến mã độc adware là gì.

4.4. DeskAd
DeskAd là dạng adware virus hoạt động dưới hình thức một tiện ích hỗ trợ tìm kiếm. Sau khi được cài đặt, nó âm thầm hiển thị hàng loạt quảng cáo dựa trên thói quen lướt web, đồng thời gửi thông tin người dùng về máy chủ từ xa. DeskAd còn có khả năng cài thêm tiện ích phụ không mong muốn, làm trình duyệt trở nên chậm chạp và khó kiểm soát.
4.5. Gator
Gator, còn gọi là GAIN (Gator Advertising and Information Network), là một trong những chương trình adware đầu tiên được thương mại hóa nhưng đến hiện tại nó đã ngưng hoạt động. Nó được phát tán qua các phần mềm miễn phí, đổi lại bằng việc hiển thị quảng cáo dựa trên hành vi người dùng. Tuy nhiên, Gator bị chỉ trích nặng nề vì theo dõi quá sát hoạt động của người dùng mà không thông báo rõ ràng.
Xem thêm: Phishing là gì? | 10 Loại tấn công Phishing [Nguy Hiểm]
5. Dấu hiệu cho thấy bị nhiễm Adware
Việc phát hiện kịp thời sẽ giúp bạn xử lý nhanh chóng, tránh nguy cơ mất dữ liệu hay rủi ro bảo mật. Dưới đây là những dấu hiệu thường gặp khi thiết bị của bạn bị nhiễm adware virus.
5.1. Đối với thiết bị máy tính
Khi máy tính nhiễm adware virus, người dùng có thể dễ dàng nhận thấy các thay đổi bất thường trong quá trình sử dụng:
- Xuất hiện nhiều quảng cáo lạ: Các cửa sổ pop-up quảng cáo bật lên liên tục, kể cả khi bạn không truy cập website nào. Đây là biểu hiện phổ biến nhất của adware – phần mềm chuyên hiển thị quảng cáo không mong muốn.
- Trình duyệt bị chuyển hướng: Trang chủ hoặc công cụ tìm kiếm mặc định bị thay đổi một cách bất ngờ. Mỗi lần truy cập web, bạn sẽ bị đưa đến những trang quảng cáo lạ hoặc không an toàn.
- Cài đặt phần mềm không rõ nguồn gốc: Một số phần mềm lạ xuất hiện mà bạn không hề tải về hoặc cài đặt. Đây có thể là hậu quả từ việc adware tự động tải các phần mềm phụ trợ.
- Hiệu suất máy tính giảm rõ rệt: Máy tính chạy chậm bất thường, trình duyệt bị giật, đứng, hoặc quá tải do adware chiếm tài nguyên hệ thống.
- Trình duyệt xuất hiện các thanh công cụ (toolbar) lạ: Các thanh tìm kiếm, nút tiện ích xuất hiện mà bạn không nhớ đã thêm vào. Đây là đặc trưng của nhiều adware virus.

5.2. Đối với thiết bị di động
Không chỉ máy tính, adware virus còn ngày càng phổ biến trên thiết bị di động, đặc biệt là smartphone Android. Dưới đây là một số dấu hiệu bạn cần chú ý:
- Quảng cáo tràn lan trong ứng dụng và trên màn hình chính: Bạn có thể thấy quảng cáo xuất hiện ngay cả khi không sử dụng app nào – điều này cho thấy thiết bị đã bị nhiễm adware virus.
- Pin tụt nhanh và thiết bị nóng bất thường: Adware chạy nền liên tục, tiêu tốn tài nguyên hệ thống, gây tiêu hao pin và khiến máy nóng.
- Ứng dụng lạ xuất hiện: Một số ứng dụng không rõ nguồn gốc hoặc không có tên cụ thể tự động cài vào máy mà bạn không biết.
- Trình duyệt tự mở các trang web quảng cáo: Mỗi lần bạn mở trình duyệt, thay vì vào trang bạn chọn, thiết bị lại chuyển hướng sang các trang lạ – dấu hiệu điển hình của spyware và adware hoạt động.
- Thông báo yêu cầu cập nhật hoặc cài app đáng ngờ: Các pop-up liên tục hiện lên đề nghị bạn cài ứng dụng bảo mật hoặc cập nhật phần mềm, thực chất là chiêu dụ người dùng tải thêm mã độc.

Xem thêm: Worm là gì? | So sánh giữa Worm máy tính & Virus máy tính
6. Hướng dẫn cách xóa bỏ Adware dễ dàng
Sau khi hiểu rõ về Adware virus, việc loại bỏ chúng khỏi thiết bị là bước quan trọng để bảo vệ hiệu suất và dữ liệu cá nhân của bạn. Dưới đây là những phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả để xử lý triệt để loại phần mềm quảng cáo này, áp dụng cho cả máy tính và thiết bị di động.
- Xác định và xóa ứng dụng lạ: Kiểm tra tất cả các ứng dụng đã cài đặt trên thiết bị của bạn. Nếu bạn phát hiện bất kỳ phần mềm nào không nhớ đã tải về, đặc biệt là các ứng dụng miễn phí đi kèm quảng cáo, hãy gỡ bỏ chúng ngay lập tức. Đây rất có thể là nơi khởi phát của mã độc Adware.
- Cài đặt phần mềm chống virus: Đây là phương pháp an toàn và hiệu quả nhất để xử lý các loại Adware cứng đầu, đồng thời giúp phát hiện thêm các dạng spyware và Adware tiềm ẩn. Bạn nên lựa chọn các phần mềm bảo mật uy tín như Malwarebytes, Bitdefender, Kaspersky, Avast. Những công cụ này có thể quét sâu hệ thống, tìm và diệt sạch mã độc Adware dù nó đã ẩn sâu trong hệ điều hành. Điều đặc biệt quan trọng là bạn cần luôn đảm bảo phần mềm bảo mật được cập nhật để nhận diện các biến thể Adware virus mới nhất.
- Xóa bộ nhớ đệm và lịch sử duyệt web: Adware thường lưu các mã script quảng cáo trong bộ nhớ tạm. Do đó, bạn nên:
- Xóa cache, cookies và lịch sử trình duyệt định kỳ.
- Tắt các quyền truy cập trang web không cần thiết.
- Đảm bảo cập nhật phần mềm và hệ điều hành: Các phiên bản hệ điều hành và ứng dụng cũ có thể tồn tại lỗ hổng bảo mật – là điểm yếu để spyware và adware tấn công. Hãy luôn cập nhật trình duyệt, hệ điều hành và phần mềm quan trọng của bạn, và bật chế độ tự động cập nhật nếu có thể.
Xem thêm: Bytefence Anti-Malware là gì? Hướng dẫn cách xoá chi tiết
7. Hướng dẫn cách phòng tránh Adware hiệu quả
Hiểu rõ cách loại bỏ Adware virus là cần thiết, nhưng chủ động phòng ngừa còn quan trọng hơn. Việc ngăn chặn Adware virus ngay từ đầu sẽ giúp bạn tránh được vô số phiền toái, từ hiệu suất thiết bị suy giảm đến nguy cơ bị thu thập thông tin cá nhân. Dưới đây là những biện pháp đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả để bảo vệ máy tính và điện thoại của bạn khỏi Adware virus.
7.1. Đọc kỹ các thông báo
Một trong những cách phổ biến khiến Adware virus được cài đặt mà người dùng không hay biết là thông qua các gói phần mềm đi kèm. Đừng bao giờ vội vàng nhấp “Next” liên tục.
- Luôn đọc kỹ các điều khoản sử dụng (terms of service) và các thông báo cài đặt. Các tùy chọn cài đặt Adware thường được ẩn trong những dòng chữ nhỏ hoặc cần bạn bỏ chọn thủ công.
- Ưu tiên chọn chế độ Custom Install (cài đặt tùy chỉnh) thay vì Express Install hoặc Recommended Install. Chế độ này cho phép bạn kiểm soát từng thành phần được cài đặt, giúp bạn dễ dàng bỏ chọn các phần mềm không mong muốn hoặc các tiện ích đi kèm chứa Adware.
7.2. Cài đặt phần mềm chống virus
Một công cụ bảo mật chất lượng cao không chỉ giúp bạn diệt trừ Adware khi đã nhiễm mà còn là biện pháp phòng ngừa hiệu quả, tạo ra “bức tường” bảo vệ thiết bị.
- Sử dụng các phần mềm diệt virus tích hợp khả năng chống spyware và Adware từ các nhà cung cấp uy tín như Kaspersky, Bitdefender, Malwarebytes. Những công cụ này có cơ chế quét thông minh để nhận diện và ngăn chặn các mối đe dọa.
- Thiết lập chế độ quét tự động theo lịch định kỳ để phần mềm luôn kiểm tra và phát hiện sớm các nguy cơ. Đồng thời, hãy đảm bảo phần mềm bảo mật luôn được cập nhật để nhận diện các biến thể Adware mới nhất và các mã độc tinh vi khác.
7.3. Kiểm tra các tệp đính kèm trên email
Email giả mạo là một phương thức phổ biến để phát tán Adware. Hãy cẩn trọng với những gì bạn mở trong hộp thư đến.
- Tuyệt đối không mở tệp đính kèm từ người lạ hoặc email có nội dung đáng ngờ, ngay cả khi tiêu đề có vẻ hấp dẫn hay cấp bách.
- Kiểm tra kỹ địa chỉ người gửi và định dạng tệp đính kèm (tránh mở các file thực thi như .exe, .scr, .bat trong email, vì đây là những định dạng thường chứa mã độc).
- Sử dụng các dịch vụ email có tính năng lọc thư rác và quét tệp đính kèm mạnh mẽ để tăng cường lớp bảo vệ đầu tiên.
7.4. Hạn chế cài đặt App không uy tín
Việc tải ứng dụng từ các nguồn không chính thống là một trong những rủi ro lớn nhất cho cả máy tính và thiết bị di động, thường ẩn chứa Adware virus hoặc các mã độc khác.
- Chỉ tải ứng dụng từ các kho ứng dụng chính thức như Google Play Store, App Store hoặc trực tiếp từ trang web chính thức của nhà phát triển.
- Trước khi cài đặt, hãy đọc kỹ đánh giá của người dùng và kiểm tra số lượng lượt tải về để đánh giá độ tin cậy của ứng dụng.
- Các ứng dụng “trôi nổi” trên mạng không chỉ có thể chứa Adware mà còn bị chèn các đoạn mã gián điệp, âm thầm thu thập thông tin cá nhân của bạn.
7.5. Cẩn trọng với các thông báo chúc mừng, trúng giải
Bạn có thể thường xuyên thấy các cửa sổ pop-up đầy hấp dẫn như “Chúc mừng bạn đã trúng iPhone!” khi duyệt web. Đây là một hình thức lừa đảo phổ biến, thường đi kèm với Adware hoặc các phần mềm quảng cáo độc hại.
- Tuyệt đối không nhấp vào các quảng cáo quá hấp dẫn, thông báo trúng thưởng bất ngờ hay bất kỳ liên kết đáng ngờ nào. Hãy nhớ rằng, không có bữa trưa nào miễn phí.
- Nếu lỡ nhấp vào, hãy đóng ngay lập tức tab hoặc cửa sổ đó và tiến hành quét virus toàn bộ hệ thống để đảm bảo Adware không có cơ hội xâm nhập.
Đối với các dịch vụ Hosting của VinaHost như: Web Hosting giá rẻ, Hosting NVMe, Business Hosting, WordPress Hosting, Hosting n8n đều sử dụng phần mềm bảo mật Imunify360 và CloudLinux có khả năng chống lại phần mềm độc hại, bao gồm cả adware.
8. Một số câu hỏi liên quan đến Adware
Để giúp bạn hiểu rõ hơn và chủ động phòng tránh adware virus, dưới đây là những câu hỏi thường gặp nhất về loại phần mềm quảng cáo gây phiền nhiễu này.
8.1. Liệu Adware có nguy hiểm không?
Có, Adware tiềm ẩn nhiều nguy hiểm đáng kể và không nên bị xem nhẹ. Mặc dù không trực tiếp phá hoại dữ liệu như virus hay ransomware, Adware vẫn gây ra nhiều rủi ro nghiêm trọng cho cả hiệu suất thiết bị và quyền riêng tư của người dùng. Dưới đây là những lý do chính khiến Adware trở thành mối đe dọa cần được loại bỏ:
- Suy giảm hiệu suất và gián đoạn trải nghiệm: Adware chạy ngầm, hiển thị quảng cáo liên tục tiêu tốn tài nguyên hệ thống. Điều này khiến thiết bị chậm, giật lag, treo máy, gây khó chịu và ảnh hưởng công việc.
- Mối đe dọa nghiêm trọng đến quyền riêng tư: Nhiều loại Adware virus âm thầm theo dõi hành vi trực tuyến (lịch sử duyệt web, tìm kiếm, thông tin cá nhân). Dữ liệu này có thể bị bán cho bên thứ ba gây xâm phạm nghiêm trọng quyền riêng tư của bạn.
- Cửa ngõ cho các mã độc nguy hiểm hơn: Đây là rủi ro lớn nhất. Các quảng cáo do Adware hiển thị thường chứa liên kết độc hại, dẫn đến trang web lừa đảo hoặc tự động tải xuống các mã độc nguy hiểm hơn như ransomware, trojan, hay spyware.
- Ảnh hưởng đến bảo mật doanh nghiệp: Trong môi trường công ty, Adware trên một thiết bị có thể tạo điểm yếu, dẫn đến rò rỉ dữ liệu nội bộ hoặc mở đường cho các cuộc tấn công mạng.
8.2. Các công cụ nào loại bỏ và phòng chống adware hiệu quả?
Để bảo vệ thiết bị khỏi các mối đe dọa từ Adware virus, việc sử dụng công cụ bảo mật chuyên dụng là giải pháp không thể thiếu. Dưới đây là các công cụ và phần mềm phổ biến được khuyên dùng để loại bỏ Adware hiệu quả, đồng thời ngăn chặn phần mềm quảng cáo xâm nhập vào hệ thống trong tương lai.
8.2.1. Phần mềm diệt Virus và công cụ Anti-Adware chuyên dụng
Các phần mềm như Antivirus, Anti-spyware và Anti-Malware/Adware chính là “tuyến phòng vệ” đầu tiên trong việc phát hiện và tiêu diệt Adware virus. Những công cụ này hoạt động với các tính năng nổi bật:
- Quét toàn diện hệ thống: Phát hiện và loại bỏ Adware, Spyware, Malware và các phần mềm độc hại khác đã ẩn sâu trong hệ thống.
- Cơ sở dữ liệu cập nhật liên tục: Giúp nhanh chóng nhận diện những biến thể mã độc Adware mới, đảm bảo thiết bị luôn được bảo vệ khỏi các mối đe dọa đang phát sinh.
- Ngăn chặn cài đặt phần mềm quảng cáo: Một số phần mềm bảo mật tiên tiến có thể chặn quá trình cài đặt Adware virus ngay từ đầu, giúp bạn tránh bị lây nhiễm.
8.2.2. Các phần mềm tiêu biểu giúp loại bỏ và ngăn chặn Adware virus
- Malwarebytes: Đây là phần mềm chuyên trị Adware và các chương trình không mong muốn (PUPs). Malwarebytes được đánh giá cao nhờ khả năng quét sâu, phát hiện chính xác và xóa sạch các tập tin quảng cáo nguy hiểm. Rất phù hợp cho người dùng cá nhân hoặc doanh nghiệp vừa và nhỏ.
- Kaspersky Anti-Virus: Là một trong những phần mềm bảo mật mạnh mẽ nhất hiện nay, Kaspersky giúp phát hiện Adware virus hiệu quả, đi kèm các tính năng chống phishing, chống phần mềm gián điệp và ngăn chặn truy cập web độc hại.
- Bitdefender Antivirus: Nổi bật với khả năng bảo vệ đa lớp, Bitdefender không chỉ chống lại virus và mã độc, mà còn ngăn chặn phần mềm quảng cáo từ sớm. Sau khi cài đặt, bạn nên quét toàn bộ thiết bị để phát hiện và loại bỏ Adware, đảm bảo thiết bị hoạt động mượt mà và an toàn.
8.3. Liệu Adware có phải là virus không?
Không, Adware không phải là virus theo định nghĩa kỹ thuật. Mặc dù cả Adware và virus đều là những mối đe dọa phần mềm độc hại, chúng hoạt động theo những cách khác nhau đáng kể:
- Virus: Là một loại mã độc có khả năng tự nhân bản và lây lan bằng cách chèn bản sao của nó vào các chương trình hoặc tài liệu khác. Virus thường được thiết kế để gây hại trực tiếp cho hệ thống, phá hoại dữ liệu, làm hỏng phần mềm hoặc gây ra lỗi hệ thống.
- Adware: Là một loại phần mềm được thiết kế chủ yếu để hiển thị quảng cáo không mong muốn (pop-up, banner, quảng cáo xen kẽ) trên thiết bị của bạn. Mục tiêu chính của Adware là tạo ra doanh thu cho nhà phát triển thông qua việc hiển thị quảng cáo hoặc thu thập dữ liệu người dùng để bán cho các bên thứ ba. Adware không có khả năng tự nhân bản hay lây lan theo cách của virus.
Chính vì vậy, dù Adware không phải là virus đúng nghĩa, nhưng “Adware virus” vẫn là cách gọi phổ biến khi nói đến những phần mềm quảng cáo có hành vi xâm phạm quyền riêng tư và làm tổn hại đến thiết bị người dùng.
8.4. Liệu Adware có thể lây lan qua mạng không?
Có, Adware có thể lây lan qua mạng, mặc dù cơ chế lây lan của nó khác với các loại virus truyền thống. Thay vì tự nhân bản và phát tán trực tiếp qua các file như virus, Adware virus thường lây lan gián tiếp thông qua các hành vi trực tuyến và tương tác của người dùng trên mạng internet. Dưới đây là các cách mà Adware virus có thể lây lan qua mạng:
- Lây nhiễm qua các gói phần mềm:
- Đây là con đường phổ biến nhất. Khi bạn tải xuống và cài đặt các phần mềm miễn phí (freeware) hoặc shareware từ internet (ví dụ: trình duyệt web, công cụ chuyển đổi video, phần mềm chơi game…), Adware virus thường được đi kèm vào gói cài đặt đó.
- Nếu người dùng không đọc kỹ các bước cài đặt, Adware sẽ tự động được cài đặt cùng lúc với phần mềm chính. Các gói phần mềm này thường được phân phối qua các trang web tải xuống không uy tín.
- Lây nhiễm qua các trang web độc hại hoặc quảng cáo lừa đảo:
- Trang web không an toàn: Khi truy cập các trang web đáng ngờ, có thể chứa mã độc hoặc lừa đảo, Adware virus có thể được tự động tải xuống và cài đặt (drive-by download) mà người dùng không cần nhấp vào bất kỳ thứ gì.
- Kẻ tấn công chèn mã độc vào các banner quảng cáo hợp pháp trên các trang web phổ biến. Khi người dùng nhấp vào những quảng cáo này (hoặc đôi khi chỉ cần hiển thị), họ có thể bị chuyển hướng đến các trang web lừa đảo hoặc tự động tải về Adware virus.
- Lây nhiễm qua tiện ích mở rộng trình duyệt:
- Nhiều tiện ích mở rộng (extension) cho trình duyệt web (Chrome, Firefox, Edge…) có vẻ vô hại nhưng thực chất lại chứa Adware virus. Chúng có thể được tải về từ các cửa hàng tiện ích không chính thức hoặc được khuyến khích cài đặt thông qua các pop-up lừa đảo trên mạng.
- Một khi được cài đặt, chúng sẽ thay đổi cài đặt trình duyệt, hiển thị quảng cáo và theo dõi hoạt động duyệt web của bạn.
- Lây nhiễm qua email lừa đảo:
- Mặc dù ít phổ biến hơn virus, Adware virus vẫn có thể được phát tán thông qua các email lừa đảo. Người dùng có thể bị lừa nhấp vào một liên kết độc hại hoặc tải xuống một tệp đính kèm có chứa Adware.
Xem thêm: Cyber Security là gì? | Tổng quan kiến thức về Cyber Security
9. Tổng kết
Adware là một trong những mối đe dọa phổ biến nhưng thường bị người dùng xem nhẹ. Dù không gây hại ngay lập tức như các loại virus truyền thống, nhưng phần mềm quảng cáo vẫn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến trải nghiệm sử dụng thiết bị, hiệu suất hệ thống và cả quyền riêng tư cá nhân.
Việc nhận biết dấu hiệu nhiễm Adware sớm, kết hợp với các biện pháp phòng ngừa và loại bỏ phù hợp, sẽ giúp bạn duy trì một môi trường số an toàn và hiệu quả. Hãy luôn cẩn trọng với những gì bạn cài đặt, kiểm tra kỹ các quyền truy cập và đừng quên cập nhật phần mềm bảo mật thường xuyên.
Mời bạn truy cập vào blog của VinaHost TẠI ĐÂY để theo dõi thêm nhiều bài viết mới. Hoặc nếu bạn muốn được tư vấn thêm thì có thể liên hệ với chúng tôi qua:
- Email: support@vinahost.vn
- Hotline: 1900 6046
- Livechat: https://livechat.vinahost.vn/chat.php
Xem thêm một số bài viết khác:
Trojan là gì? | Dấu hiệu & Ngăn chặn Virus Trojan
DoS, DDoS là gì? | Dấu hiệu, Xử lý & Phòng chống DDoS
ClickFix Malware là gì? | 4 cách phòng tránh hiệu quả
Brute Force Attack là gì? | 5 Cách phòng chống tấn công Brute Force