Khi công nghệ phát triển và ngày càng có nhiều dữ liệu quan trọng được chia sẻ, việc bảo vệ thông tin trở nên rất cần thiết. FTPS ra đời để đáp ứng nhu cầu này, bằng cách cung cấp một kênh truyền tải dữ liệu an toàn giữa máy chủ và người dùng. Hãy cùng VinaHost tìm hiểu chi tiết hơn về FTPS là gì? Cách thức hoạt động của giao thức này như thế nào?

1. FTPS là gì?

FTPS được viết tắt từ File Transfer Protocol Secure và được xem là một giao thức để truyền tải dữ liệu an toàn thông qua mạng.

Nó chính là một phiên bản cải tiến của giao thức FTP (File Transfer Protocol), nhưng được bổ sung thêm các tính năng bảo mật bằng việc sử dụng các giao thức SSL/TLS.

File Transfer Protocol Secure sử dụng các kênh điều khiển và kênh dữ liệu để truyền tải dữ liệu. Sau khi đã thiết lập kết nối với máy chủ, máy khách FTPS sẽ kiểm tra các chứng chỉ (certificate) nhằm xác minh tính đáng tin cậy của máy chủ. Nếu chứng chỉ hợp lệ, việc trao đổi dữ liệu sẽ được thực hiện. FTPS có thể được triển khai thông qua hai hình thức:

FTPS ẩn (Implicit FTPS): sử dụng cổng 990 với nhiệm vụ là thiết lập các kết nối để đảm bảo an toàn ngay từ đầu. Dữ liệu sẽ được truyền tải qua kênh mã hoá SSL/TLS.
FTPS hiện (Explicit FTPS): sẽ sử dụng cổng 21 và áp dụng cho các kênh điều khiển, sau đó máy khách và máy chủ sẽ tiến hành thương lượng nhằm tạo nên các thiết lập cho kênh dữ liệu có độ an toàn cao.

Thông qua những tính năng bảo mật của SSL/TLS, FTPS luôn đảm bảo cho người dùng tính toàn vẹn cũng như độ bảo mật dữ liệu tuyệt đối trong quá trình truyền tải dữ liệu. Nó còn được sử dụng phổ biến trong những môi trường có các yêu cầu về mức độ bảo mật cao như truyền tải tập tin quan trọng, sao lưu toàn bộ dữ liệu lưu trữ hoặc quản lý toàn bộ hệ thống từ xa.

Bên cạnh đó còn mang đến lợi ích vượt trội trong việc bảo vệ thông tin và đảm bảo an toàn cho việc truyền tài liệu, đồng thời cung cấp khả năng tương thích ngược với những giao thức FTP truyền thống.

2. Cách thức hoạt động của FTPS

FTPS (File Transfer Protocol Secure) là một giao thức dùng để truyền tải tập tin an toàn qua mạng Internet bằng cách sử dụng SSL/TLS để mã hóa dữ liệu. Dưới đây là cách thức hoạt động cơ bản của FTPS:

Kết nối

Kết nối điều khiển: Máy khách kết nối tới máy chủ trên cổng 21, sau đó thiết lập mã hóa SSL/TLS.
Kết nối dữ liệu: Mở kết nối dữ liệu riêng biệt để truyền tải tập tin, cũng được mã hóa.

Mã hóa

SSL/TLS Handshake: Trao đổi chứng chỉ và thỏa thuận thuật toán mã hóa.
Mã hóa dữ liệu: Tất cả dữ liệu truyền tải đều được mã hóa.

Truyền tải tập tin

Lệnh FTP: Máy khách gửi lệnh để yêu cầu các hành động (liệt kê, tải lên/xuống tập tin).
Truyền tải tập tin: Tập tin được truyền qua kết nối dữ liệu mã hóa.

Kết thúc phiên làm việc

Máy khách đóng các kết nối sau khi truyền tải xong.

3. Các loại phương thức của FTPS là gì?

Đầu tiên đó chính là FTPS ẩn được chạy trên cổng 990. Nếu trường hợp một máy khách kết nối qua cổng 990, máy chủ giả định rằng SSL sẽ được gọi và tự động tìm kiếm thông tin xác thực. Nếu những thông tin này không được cung cấp, kết nối này sẽ ngay lập tức bị tắt.

Khi máy khách kết nối tới máy chủ, nó sẽ thông báo rằng muốn sử dụng SSL/TLS để bảo mật. Máy chủ sau đó nhận thông báo và kiểm tra thông tin xác thực bằng chứng chỉ số. Sau khi xác thực, dữ liệu truyền tải giữa máy khách và máy chủ được mã hóa bằng SSL/TLS.

FTPS linh hoạt hơn vì nó cho phép máy khách tăng cường bảo mật khi cần thiết, đảm bảo dữ liệu được mã hóa an toàn. Đồng thời, khi bảo mật không phải là mối quan tâm lớn, dữ liệu có thể được truyền nhanh hơn, giúp tăng hiệu suất. Nhờ đó, giúp cân bằng giữa bảo mật và tốc độ, phù hợp với nhiều tình huống sử dụng khác nhau.

4. Ưu và nhược điểm của FTPS là gì?

4.1. Ưu điểm

FTPS (File Transfer Protocol Secure) sẽ mang đến cho người dùng nhiều ưu điểm so với FTP và làm tăng thêm tính bảo mật trong quá trình truyền tải dữ liệu:

Tính bảo mật được đánh giá cao hơn: sử dụng giao thức SSL (Secure Socket Layer) hoặc giao thức TLS (Transport Layer Security) nhằm mục đích thuận tiện cho quá trình mã hoá toàn bộ dữ liệu trong quá trình truyền tải. Điều này đảm bảo rằng thông tin được truyền tải giữa các máy khách và máy chủ được bảo vệ khỏi việc đánh cắp và hiệu chỉnh bởi bên thứ ba. Với sự kết hợp của SSL/TLS, FTPS sẽ cung cấp một lớp bảo mật cao hơn so với tính năng bảo mật FTP thông thường.
Tính tương thích ngược: Được thiết kế để tương thích ngược với FTP, cho phép sử dụng lại các ứng dụng và công cụ đã tồn tại dựa trên giao thức FTP truyền thống. Điều này sẽ làm đơn giản hoá cho quá trình chuyển đổi từ hình thức FTP sang hình thức FTPS mà không cần phải thay đổi toàn bộ hạ tầng hoặc các ứng dụng hiện có. Người dùng vẫn sẽ tiếp tục được sử dụng thêm những công cụ FTP đã quen thuộc trong môi trường FTPS mà không gặp nhiều khó khăn.

Tính bảo mật cao và tính tương thích ngược chính là hai ưu điểm chính của FTPS, giúp cho người dùng truyền tải dữ liệu một cách an toàn và hiệu quả. Cùng với sự phát triển không ngừng của công nghệ và sự quan tâm ngày càng tăng về vấn đề bảo mật dữ liệu, FTPS đã và đang trở thành một lựa chọn phổ biến cho những tổ chức và cá nhân yêu cầu mức độ bảo mật cao trong quá trình truyền tải tệp tin.

4.2. Nhược điểm

Dù có một vài ưu điểm nổi trội hơn FTP nhưng FTPS cũng không thể tránh khỏi những hạn chế dưới đây:

Giống như FTP, giao thức này vẫn cần đến một tập hợp các port khi muốn tạo ra một kênh dữ liệu.
Hỗ trợ của SSL không thể đồng nhất do không phải tất cả các máy chủ FTPS đều có thể hỗ trợ được SSL hoặc TLS. Điều này đồng nghĩa với việc không thể đảm bảo tính bảo mật cao đối với mọi máy chủ. Người sử dụng cần phải kiểm tra lại thật kỹ và đảm bảo rằng máy chủ FTPS mà họ đang kết nối có hỗ trợ SSL/TLS nhằm đảm bảo việc truyền tải dữ liệu được an toàn.

Mặc dù có một vài nhược điểm nhất định nhưng vẫn được xem là một lựa chọn phổ biến cho việc truyền tải dữ liệu an toàn. Người dùng cũng nên cân nhắc và lựa chọn giao thức phù hợp với nhu cầu và yêu cầu bảo mật của riêng mình.

5. Lúc nào nên sử dụng FTPS?

Bạn nên sử dụng FTPS khi bạn có một máy chủ hỗ trợ FTP (nhưng không phải SSH/SFRP) và cần bảo mật hơn. FTPS còn rất hữu ích khi bắt đầu chuyển tệp từ thiết bị di động như điện thoại và máy tính bảng sang hình thức máy chủ FTP.

6. So sánh sự khác nhau giữa FTPS và FTP

FTP và FTPS đều là những giao thức truyền tệp quen thuộc và phổ biến hiện nay, nhưng chúng có một số điểm khác biệt chính để từ đó giúp bạn lựa chọn được một giao thức phù hợp và an toàn.

FTP chính là một giao thức mạng được sử dụng để truyền tải tệp tin giữa máy tính cá nhân hoặc máy chủ và máy chủ từ xa trên mạng. Nó cho phép bạn tải tệp xuống, tải tệp lên, di chuyển thư mục, xoá,… Các scripts sẽ giúp cho các tệp tin được chuyển một cách tự động và các máy khác FTP vẫn đồng bộ hoá được mọi tệp tin. Tuy nhiên, FTP lại thiếu các biện pháp bảo mật để mã hoá tên người dùng, mật khẩu hoặc dữ liệu khác đi thông qua giao thức và kênh dữ liệu đã được tạo, giao thức FTP thường được yêu cầu thêm tập hợp port.
FTPS chính là một phần mở rộng của FTP bằng việc bổ sung thêm các hỗ trợ cho các giao thức mật mã Transport Layer Security (ký hiệu là TLS) và Secure Sockets Layer (ký hiệu là SSL). Điều này có nghĩa là FTPS sẽ cung cấp khả năng truyền tệp an toàn bằng cách sử dụng giao thức SSL/TLS. Nó còn được xem là phiên bản FTP an toàn hơn. Tuy nhiên bên cạnh những ưu điểm vượt trội của giao thức này còn có một số hạn chế nhất định như cần một tập hợp các port khi muốn tạo kênh dữ liệu hay không phải máy chủ nào cũng có thể hỗ trợ được SSL.

Sự khác biệt chính giữa FTP và FTPS đó chính là trong khi FTP có nhiệm vụ truyền tệp mà không cần phải mã hoá thì FTPS sẽ phụ trách cung cấp một lớp bảo mật bổ sung bằng cách mã hoá những dữ liệu được truyền. Điều này sẽ làm cho FTPS trở thành một trong những lựa chọn tốt hơn để truyền dữ liệu.

Hiện nay các bạn vẫn có thể sử dụng thêm một giao thức có tên là SFTP. Đây cũng được đánh giá là phương thức truyền tệp an toàn. Mặc khác, SFTP có tốc độ nhanh hơn trong một thời gian dài.

7. Tổng kết

FTPS được đánh giá là một trong số các phiên bản tốt và nâng cao của giao thức FTP, nó đã được tích hợp thêm một số tính năng. Điều này sẽ đảm bảo được tính bảo mật cao hơn và hạn chế một số nhược điểm của FTP truyền thống.

FTPS cung cấp các kênh truyền dữ liệu an toàn và mã hoá, giúp người dùng truyền tải tệp tin một cách bảo mật qua mạng. Nó còn hỗ trợ cả hai phương thức kết nối, bao gồm kết nối FTPS ẩn và FTPS hiện, tạo nên tính linh hoạt trong quá trình truyền tải các dữ liệu.

Mong rằng những chia sẻ bên trên có thể giúp các bạn hiểu rõ hơn về giao thức FTPS là gì? Một số đặc điểm nổi bật của giao thức này trong việc đảm bảo sự an toàn cho các dữ liệu của người dùng. Xem thêm những bài viết khác TẠI ĐÂY và đừng ngại ngần liên hệ với VinaHost nếu cần hỗ trợ nhé: