[2025] Hệ điều hành Android là gì? | So sánh HĐH Android và IOS

Hệ điều hành Android là gì và vì sao nó lại trở thành nền tảng phổ biến nhất trên smartphone hiện nay? Không chỉ đơn giản là một hệ điều hành mã nguồn mở, Android còn mang đến khả năng tùy biến cao, kho ứng dụng khổng lồ và được hàng loạt hãng công nghệ hàng đầu lựa chọn. Trong bài viết này, VinaHost sẽ cùng bạn tìm hiểu toàn diện về Android để bạn có cái nhìn rõ ràng và chính xác nhất trước khi lựa chọn.

1. Hệ điều hành Android là gì?

Android là một hệ điều hành mã nguồn mở được phát triển dựa trên nền tảng Linux, chủ yếu dành cho các thiết bị có màn hình cảm ứng như điện thoại thông minh và máy tính bảng. Ban đầu, Android là sản phẩm của một công ty có tên là Android Inc., hoạt động độc lập nhưng có sự hỗ trợ tài chính từ Google. Đến năm 2005, Google chính thức mua lại Android Inc., và đến năm 2007, hệ điều hành Android được công bố lần đầu tiên.

Với chính sách mã nguồn mở và giấy phép không ràng buộc, Android cho phép các nhà sản xuất, nhà mạng và lập trình viên tự do tùy chỉnh, phát triển và phân phối hệ điều hành này. Đây là yếu tố cốt lõi giúp Android nhanh chóng trở thành nền tảng phổ biến toàn cầu, xuất hiện trên hầu hết các thiết bị di động ở mọi phân khúc từ phổ thông đến cao cấp.

Theo báo cáo của IDC được trích dẫn trên Techcrunch, tính đến quý III năm 2012, Android đã chiếm tới 75% thị phần smartphone toàn cầu, với khoảng 500 triệu thiết bị được kích hoạt và trung bình 1,3 triệu lượt kích hoạt mới mỗi ngày.

Đến năm 2017, theo báo cáo của Gartner, Android tiếp tục khẳng định vị thế thống trị khi chiếm tới 87,7% thị phần điện thoại di động toàn cầu – một con số thể hiện rõ sức ảnh hưởng vượt trội của hệ điều hành này.

2. Lịch sử hình thành và phát triển của Android

Hệ điều hành Android bắt nguồn từ Android Inc., ban đầu phát triển phần mềm cho máy ảnh kỹ thuật số. Sau đó, công ty nhanh chóng chuyển hướng sang nền tảng di động do nhận thấy tiềm năng từ thị trường smartphone.

• Năm 2005: Google mua lại Android Inc. và giữ lại đội ngũ sáng lập, mở ra bước ngoặt lớn cho sự phát triển của Android.

• Năm 2007: Google chính thức công bố Android và thành lập Open Handset Alliance (OHA), với sự tham gia của nhiều tập đoàn công nghệ lớn như Samsung, HTC, Qualcomm, Motorola, Sony…

• Năm 2008: phiên bản Android 1.0 ra mắt, tích hợp các dịch vụ Google (Gmail, Google Maps, YouTube, trình duyệt web…).

• Tính đến nay:  Android mở rộng ra nhiều lĩnh vực:

  • Điện thoại thông minh.

  • Máy tính bảng.

  • TV (Android TV).

  • Đồng hồ thông minh (Wear OS).

  • Xe hơi (Android Auto).

  • Các thiết bị IoT.

Nhờ sự đổi mới liên tục và hệ sinh thái mở rộng, Android giữ vững vị thế và trở thành nền tảng dẫn dắt công nghệ di động toàn cầu.

3. Giao diện và ứng dụng của hệ điều hành Android

Trải qua quá trình phát triển hơn một thập kỷ, hệ điều hành Android không chỉ mở rộng về mặt công nghệ mà còn ngày càng hoàn thiện về mặt trải nghiệm người dùng. Một trong những yếu tố góp phần quan trọng vào sự phổ biến của Android chính là giao diện linh hoạt, dễ tùy biến cùng với kho ứng dụng khổng lồ đáp ứng gần như mọi nhu cầu trong cuộc sống hiện đại.

3.1. Giao diện

Một trong những điểm nổi bật giúp hệ điều hành Android chinh phục đông đảo người dùng trên toàn cầu chính là giao diện thân thiện, linh hoạt và dễ tùy biến. Android cho phép người dùng cá nhân hóa gần như toàn bộ trải nghiệm – từ màn hình chính, biểu tượng ứng dụng, widget, đến bố cục hiển thị và hiệu ứng chuyển cảnh.

Mỗi nhà sản xuất thiết bị sử dụng hệ điều hành Android như Samsung, Xiaomi, OPPO, vivo hay Google đều phát triển giao diện riêng biệt dựa trên nền Android gốc, mang lại những trải nghiệm sử dụng đa dạng nhưng vẫn giữ được sự đồng bộ với hệ sinh thái của Google.

Kể từ phiên bản Android 10, hệ điều hành này đã hỗ trợ chế độ nền tối (Dark mode), điều hướng bằng cử chỉ, đồng thời tập trung tối ưu hiệu năng và khả năng hiển thị. Đặc biệt, từ Android 12 trở đi, giao diện Material You được giới thiệu, cho phép hệ thống tự động điều chỉnh tông màu toàn bộ giao diện theo hình nền người dùng lựa chọn – mang lại cảm giác cá nhân hóa và đồng bộ cao.

3.2. Ứng dụng 

Cùng với giao diện dễ tùy biến, hệ điều hành Android còn ghi điểm nhờ vào kho ứng dụng phong phú, phục vụ đa dạng nhu cầu của người dùng. Thông qua Google Play Store – cửa hàng ứng dụng chính thức của Android, người dùng có thể dễ dàng tải về hàng triệu ứng dụng, từ các công cụ làm việc, học tập, giải trí cho đến trò chơi, mạng xã hội, sức khỏe và tài chính.

Tính đến tháng 08/2025, Google Play đã vượt mốc 3 triệu ứng dụng, phản ánh sức hút và khả năng mở rộng mạnh mẽ của nền tảng này. Các ứng dụng trên hệ điều hành Android không chỉ được cập nhật thường xuyên mà còn dễ dàng cài đặt từ nguồn bên ngoài (APK) – giúp Android trở nên linh hoạt hơn so với các hệ điều hành khép kín khác. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, người dùng nên lựa chọn nguồn đáng tin cậy khi cài đặt ứng dụng ngoài Google Play.

Android cũng là môi trường phát triển lý tưởng cho lập trình viên, với bộ công cụ Android SDK, NDK, cùng tài liệu hỗ trợ phong phú. Chính sự cởi mở này giúp Android trở thành nền tảng lý tưởng để phát triển ứng dụng cho cả cá nhân lẫn doanh nghiệp, đặc biệt là khi cần xây dựng các phần mềm quản lý, bán hàng, hoặc hệ thống nội bộ theo yêu cầu riêng.

4. Tổng hợp phiên bản hệ điều hành Android hiện nay

Kể từ khi ra mắt phiên bản đầu tiên vào năm 2008, hệ điều hành Android đã liên tục được cải tiến và cập nhật để đáp ứng xu hướng công nghệ hiện đại và nhu cầu ngày càng cao của người dùng. Mỗi phiên bản Android đều mang đến những nâng cấp đáng chú ý về hiệu suất, giao diện, bảo mật và tính năng.

Dưới đây là tổng hợp các phiên bản chính thức của hệ điều hành Android, cùng năm phát hành tương ứng:

5. Ưu và nhược điểm của hệ điều hành Android

Hệ điều hành Android từ lâu đã trở thành nền tảng di động phổ biến nhất thế giới, được sử dụng bởi hàng tỷ người trên toàn cầu. Tuy nhiên, bên cạnh những thế mạnh vượt trội, Android vẫn tồn tại một số hạn chế nhất định. Dưới đây là tổng hợp chi tiết các ưu điểm và nhược điểm của Android để bạn có cái nhìn toàn diện hơn về nền tảng này.

5.1. Ưu điểm 

• Kho ứng dụng phong phú, đáp ứng mọi nhu cầu: Google Play – cửa hàng ứng dụng chính thức của Android – hiện có hơn 3 triệu ứng dụng từ trò chơi, học tập, làm việc cho đến các ứng dụng chăm sóc sức khỏe, chỉnh sửa ảnh, mạng xã hội,… Hệ điều hành Android cũng hỗ trợ cài đặt ứng dụng từ file APK, giúp người dùng tiếp cận thêm nhiều phần mềm ngoài hệ thống chính thức.
• Mẫu mã thiết bị đa dạng, trải dài nhiều phân khúc: Với hàng loạt thương hiệu lớn như Samsung, OPPO, Xiaomi, Huawei, vivo, Sony, Nokia,… hệ điều hành Android được tích hợp trên nhiều dòng thiết bị từ giá rẻ, tầm trung đến cao cấp. Người dùng có thể dễ dàng chọn thiết bị phù hợp với nhu cầu và ngân sách của mình.
• Hỗ trợ mở rộng bộ nhớ qua thẻ nhớ ngoài: Khác với các thiết bị iOS, phần lớn điện thoại Android đều hỗ trợ khe cắm thẻ nhớ microSD, cho phép người dùng mở rộng dung lượng lưu trữ linh hoạt mà không cần nâng cấp thiết bị hoặc sử dụng dịch vụ đám mây tốn phí.
• Khả năng tùy biến mạnh mẽ: Android là một hệ điều hành mã nguồn mở, cho phép các nhà sản xuất và lập trình viên tùy biến sâu về giao diện, tính năng, hiệu năng hệ thống. Người dùng có thể cá nhân hóa thiết bị theo ý thích thông qua launcher, widget, ROM tùy chỉnh, biểu tượng và nhiều yếu tố khác – điều mà iOS gần như không hỗ trợ.
• Được cộng đồng hỗ trợ mạnh mẽ: Với lượng người dùng khổng lồ và đội ngũ lập trình viên đông đảo, Android có một cộng đồng hỗ trợ kỹ thuật rất mạnh. Khi gặp lỗi hoặc cần tùy chỉnh, người dùng có thể dễ dàng tìm thấy bài hướng dẫn, bản vá, hoặc giải pháp trên các diễn đàn lớn như XDA Developers, Reddit,…

5.2. Nhược điểm 

• Ứng dụng chạy ngầm gây hao tài nguyên: Android có cơ chế đa nhiệm mạnh mẽ, nhưng điều này cũng khiến nhiều ứng dụng chạy ngầm làm giảm hiệu năng, gây giật lag hoặc tiêu tốn pin, đặc biệt trên các thiết bị có cấu hình yếu hoặc trung bình.
• Không đồng nhất trong tối ưu hóa ứng dụng: Do sự đa dạng về phần cứng và giao diện tùy chỉnh từ các hãng sản xuất, một số ứng dụng Android không thể tối ưu cho tất cả thiết bị. Điều này dẫn đến tình trạng ứng dụng hiển thị sai tỷ lệ, chạy không mượt hoặc không tương thích với phần cứng cụ thể.
• Chất lượng ứng dụng không đồng đều: Dù số lượng ứng dụng rất lớn, nhưng chất lượng của một số ứng dụng trên Google Play không được kiểm soát chặt chẽ. Một số app chứa nhiều quảng cáo, không ổn định, hoặc có giao diện lỗi thời – ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng.
• Rủi ro bảo mật khi cài ứng dụng từ nguồn ngoài: Việc cho phép cài đặt ứng dụng ngoài Google Play giúp Android linh hoạt hơn, nhưng đồng thời tăng nguy cơ nhiễm virus, mã độc nếu người dùng không cẩn trọng. Nếu không sử dụng phần mềm diệt virus và không xác minh nguồn ứng dụng, thiết bị có thể bị tấn công và đánh cắp dữ liệu.

6. So sánh hệ điều hành Android và các hệ điều hành khác

Hiện nay, Android và iOS là hai hệ điều hành di động phổ biến và có tầm ảnh hưởng lớn nhất trên thế giới. Dù cùng phục vụ mục đích sử dụng smartphone, hai nền tảng này lại sở hữu những đặc điểm, ưu thế và triết lý phát triển hoàn toàn khác nhau. Dưới đây là bảng so sánh giữa hệ điều hành android và ios:

7. Tổng hợp các thiết bị chạy hệ điều hành Android

Hệ điều hành Android không chỉ phổ biến trên smartphone mà còn hiện diện trên hàng loạt thiết bị thông minh khác, tạo nên một hệ sinh thái mở rộng, linh hoạt và đa chức năng. Nhờ tính chất mã nguồn mở và khả năng tùy biến cao, thiết bị chạy hệ điều hành Android ngày càng đa dạng về mẫu mã, chủng loại và phân khúc giá.

Dưới đây là tổng hợp những loại thiết bị sử dụng Android phổ biến nhất hiện nay:

• Điện thoại thông minh (Smartphone): Đây là dòng thiết bị phổ biến nhất sử dụng Android. Hầu hết các thương hiệu lớn như Samsung, Xiaomi, OPPO, vivo, realme, Sony, OnePlus… đều lựa chọn hệ điều hành Android cho các sản phẩm của mình. Người dùng có thể dễ dàng lựa chọn từ các dòng giá rẻ, tầm trung đến cao cấp, đáp ứng mọi nhu cầu sử dụng.
• Máy tính bảng (Tablet): Android cũng là nền tảng chính cho nhiều dòng máy tính bảng, nổi bật như Samsung Galaxy Tab, Lenovo Tab, Xiaomi Pad… Các tablet chạy Android thường có màn hình lớn, khả năng giải trí đa phương tiện tốt, hỗ trợ làm việc, học tập và vẽ kỹ thuật số.
• Tivi thông minh (Smart TV): Nhiều hãng sản xuất TV như Sony, TCL, Sharp, Xiaomi… tích hợp Android TV – phiên bản hệ điều hành Android dành riêng cho tivi. Android TV cho phép truy cập YouTube, Netflix, Google Play, điều khiển bằng giọng nói và cài đặt hàng ngàn ứng dụng giải trí trên màn hình lớn.
• Đồng hồ thông minh (Smartwatch): Wear OS by Google là phiên bản Android được phát triển riêng cho đồng hồ thông minh. Các mẫu smartwatch của Fossil, TicWatch, Samsung Galaxy Watch (một số model) đều sử dụng Wear OS, cung cấp tính năng theo dõi sức khỏe, hiển thị thông báo, điều khiển nhạc…
• Android Auto (Hệ điều hành cho ô tô): Android còn được tích hợp vào hệ thống điều khiển xe hơi thông qua Android Auto – một nền tảng giúp người dùng điều khiển nhạc, bản đồ, cuộc gọi, tin nhắn… bằng giọng nói và màn hình trung tâm của xe. Các thương hiệu lớn như Toyota, Ford, Hyundai, Honda, Kia… đều hỗ trợ Android Auto.
• Thiết bị gia dụng thông minh: Ngoài điện thoại và TV, hệ điều hành Android còn được sử dụng trong các thiết bị gia dụng thông minh như máy chiếu, thiết bị điều khiển nhà thông minh (Smart Hub), giúp kết nối và điều khiển dễ dàng qua Google Assistant.

8. Một số câu hỏi liên quan hệ điều hành Android

Trong quá trình tìm hiểu về hệ điều hành Android, chắc chắn sẽ có nhiều thắc mắc phổ biến được người dùng quan tâm. Dưới đây là phần tổng hợp và giải đáp một số câu hỏi thường gặp, giúp bạn hiểu rõ hơn về nguồn gốc, phiên bản và đơn vị phát triển của nền tảng di động phổ biến nhất thế giới này.

8.1. Hệ điều hành android ra đời năm nào?

Hệ điều hành Android chính thức ra mắt vào ngày 23 tháng 9 năm 2008 với phiên bản đầu tiên là Android 1.0. Tuy nhiên, dự án Android thực chất được khởi đầu từ năm 2003 bởi công ty Android Inc., trước khi được Google mua lại vào năm 2005.

Phiên bản Android 1.0 được phát hành cùng với chiếc HTC Dream (T-Mobile G1) – chiếc smartphone Android đầu tiên trên thế giới. Từ đó đến nay, Android đã trải qua hàng loạt phiên bản cải tiến với giao diện, tính năng và hiệu suất ngày càng tối ưu, trở thành hệ điều hành di động phổ biến nhất toàn cầu.

8.2. Phiên bản hệ điều hành Android mới nhất là bao nhiêu?

Tính đến tháng 08/2025, phiên bản hệ điều hành Android mới nhất được phát hành chính thức là Android 14, ra mắt vào ngày 4 tháng 10 năm 2023.

8.3. Hệ điều hành Android được phát triển bởi công ty nào?

Android ban đầu được phát triển bởi công ty Android Inc., thành lập vào năm 2003 tại Mỹ. Tuy nhiên, đến năm 2005, Google đã chính thức mua lại Android Inc. và tiếp tục phát triển hệ điều hành này dưới dự án Android Open Source Project (AOSP).

Từ đó đến nay, Google là công ty chịu trách nhiệm chính trong việc phát triển, cập nhật và điều phối hệ điều hành Android, đồng thời cung cấp các dịch vụ và ứng dụng cốt lõi như Google Play, Google Maps, Gmail,… tích hợp trong nền tảng này.

9. Tổng kết 

Trải qua hơn một thập kỷ phát triển, hệ điều hành Android đã khẳng định vị thế dẫn đầu trong thị trường thiết bị di động toàn cầu nhờ khả năng tùy biến linh hoạt, mã nguồn mở, kho ứng dụng phong phú cùng sự hỗ trợ rộng rãi từ các nhà sản xuất thiết bị. Với việc không ngừng cải tiến qua từng phiên bản như Android 12, 13 và 14, Android không chỉ đáp ứng nhu cầu sử dụng đa dạng của người dùng mà còn mở ra cơ hội phát triển mạnh mẽ cho các nhà lập trình và doanh nghiệp công nghệ.

Dù vẫn tồn tại một vài nhược điểm nhất định, nhưng Android vẫn là lựa chọn lý tưởng cho những ai yêu thích sự tự do, cá nhân hóa và tiếp cận với công nghệ mới nhất. Trong tương lai, hệ điều hành này chắc chắn sẽ còn tiếp tục phát triển mạnh mẽ, giữ vững vai trò trung tâm trong hệ sinh thái thiết bị thông minh toàn cầu.

Mời bạn truy cập vào blog của VinaHost TẠI ĐÂY để theo dõi thêm nhiều bài viết mới. Hoặc nếu bạn muốn được tư vấn thêm dịch vụ VPS GPU thì có thể liên hệ với chúng tôi qua:

• Email: support@vinahost.vn
• Hotline: 1900 6046
• Livechat: https://livechat.vinahost.vn/chat.php