SaaS là gì? Ưu, nhược điểm và kiến trúc của SaaS 2025

Hiện nay, SaaS cùng điện toán đám mây là xu hướng hàng đầu của giới công nghệ và hầu hết các doanh nghiệp đều sử dụng phần mềm dịch vụ này. Tuy nhiên, có không ít doanh nghiệp vẫn còn rất xa lạ với SaaS hoặc là đang sử dụng mô hình này nhưng lại không nhận ra. Vậy tóm lại SaaS là gì? Tại sao SaaS đang ngày càng phổ biến toàn cầu. Để giải đáp những thắc mắc này, hãy cùng VinaHost tìm hiểu ngay nhé!

1. SaaS là gì?

SaaS (Software as a Service) hay còn gọi là phần mềm dưới dạng dịch vụ. Đây là một mô hình phân phối phần mềm, trong đó nhà cung cấp đem đến các ứng dụng cho khách hàng qua Internet. SaaS còn là một trong ba loại chính của điện toán đám mây, bao gồm Infrastructure as a Service (IaaS) và Platform as a Service (PaaS).

Thay vì phải mua và cài đặt phần mềm vĩnh viễn lên máy tính, bạn chỉ cần “thuê” quyền sử dụng nó qua Internet. Nhà cung cấp dịch vụ sẽ chịu hoàn toàn trách nhiệm về việc lưu trữ, vận hành, bảo trì và cập nhật phần mềm đó. Bạn chỉ cần một thiết bị có kết nối mạng và một trình duyệt web là có thể truy cập và sử dụng

Ví dụ minh họa:

• Phần mềm truyền thống: Bạn trả một khoản tiền để mua file cài đặt, sở hữu bản quyền vĩnh viễn, sau đó tự cài đặt, tự bảo trì, và tự trả tiền để nâng cấp lên phiên bản mới.

• SaaS: Bạn trả một khoản phí định kỳ (hàng tháng/năm) để sử dụng. Nhà cung cấp SaaS sẽ lo mọi thứ từ bảo trì, bảo mật đến cập nhật tính năng mới. Bạn chỉ việc sử dụng.

2. Lịch sử hình thành và phát triển của SaaS

Giai đoạn sơ khai (1950-1990)

Ứng dụng SaaS bắt đầu hình thành từ cuối những năm 1950 và đầu những năm 1960. Lúc đó, các nhà cung cấp phần mềm bắt đầu cung cấp các ứng dụng qua các phương tiện như đĩa mềm, băng từ và CD – ROM. Các ứng dụng này thường được bán theo giấy phép, cho phép người dùng cài đặt và sử dụng ứng dụng trên máy tính của mình.

Giai đoạn phát triển (1990-2000)

Vào giữa những năm 1990, sự phát triển của Internet đã mở ra một kỷ nguyên mới cho ứng dụng SaaS. Các nhà cung cấp SaaS bắt đầu cung cấp các ứng dụng qua Internet, cho phép người dùng truy cập ứng dụng từ bất kỳ đâu có kết nối Internet.

Một trong những ứng dụng SaaS đầu tiên là Salesforce, được thành lập vào năm 1999. Salesforce cung cấp phần mềm quản lý quan hệ khách hàng (CRM) cho các doanh nghiệp. Salesforce đã nhanh chóng trở thành một trong những công ty ứng dụng SaaS lớn nhất thế giới.

Giai đoạn bùng nổ (2000-nay)

Trong những năm 2000, ứng dụng SaaS tiếp tục phát triển mạnh mẽ. Ngày càng có nhiều nhà cung cấp SaaS xuất hiện trên thị trường, cung cấp các ứng dụng cho nhiều mục đích khác nhau.

3. Tại sao SaaS quan trọng trong doanh nghiệp?

SaaS đã thay đổi cuộc chơi cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, vì những lý do sau:

• Khả năng tiếp cận công nghệ mới: SaaS cho phép các công ty nhỏ tiếp cận được những công cụ mạnh mẽ mà trước đây chỉ các tập đoàn lớn mới đủ khả năng tài chính để sở hữu.

• Tối ưu chi phí: Chuyển đổi chi phí đầu tư vốn (CAPEX) thành chi phí hoạt động (OPEX). Thay vì bỏ ra một khoản tiền khổng lồ ban đầu, doanh nghiệp chỉ cần trả một khoản thuê bao nhỏ, dễ dàng dự toán trong ngân sách.

• Tăng cường sự linh hoạt: Doanh nghiệp có thể triển khai phần mềm mới gần như ngay lập tức, dễ dàng mở rộng hoặc thu hẹp quy mô sử dụng theo nhu cầu thực tế, giúp phản ứng nhanh hơn với những thay đổi của thị trường.

• Nâng cao hiệu suất làm việc: Cho phép nhân viên làm việc từ bất cứ đâu, trên bất kỳ thiết bị nào, thúc đẩy môi trường làm việc từ xa và hợp tác hiệu quả.

4. Những ưu và nhược điểm của SaaS là gì?

Bất kỳ mô hình nào cũng có hai mặt, và SaaS cũng không ngoại lệ.

Ưu điểm:

• Chi phí ban đầu thấp: Không cần đầu tư vào cơ sở hạ tầng phần cứng đắt đỏ.
• Triển khai nhanh chóng: Đăng ký, đăng nhập và sử dụng ngay lập tức.
• Truy cập mọi lúc, mọi nơi: Chỉ cần kết nối Internet là có thể làm việc.
• Tự động cập nhật: Luôn được sử dụng phiên bản phần mềm mới nhất mà không tốn công sức hay chi phí nâng cấp.
• Dễ dàng mở rộng: Nâng cấp gói dịch vụ chỉ bằng vài cú nhấp chuột khi công ty phát triển.
• Bảo trì và hỗ trợ bởi nhà cung cấp: Giảm gánh nặng cho đội ngũ IT nội bộ.

Nhược điểm:

• Phụ thuộc vào Internet: Mất kết nối mạng đồng nghĩa với việc không thể làm việc.
• Rủi ro bảo mật: Dữ liệu của doanh nghiệp được lưu trữ trên máy chủ của bên thứ ba, đòi hỏi sự tin tưởng và các biện pháp bảo mật chặt chẽ từ nhà cung cấp.
• Hạn chế về tùy chỉnh: Khả năng tùy biến sâu thường không bằng các phần mềm cài đặt tại chỗ (on-premise).
• Khó khăn khi chuyển đổi nhà cung cấp: Việc di chuyển dữ liệu và quy trình sang một nền tảng SaaS khác có thể phức tạp.
• Chi phí dài hạn: Tổng chi phí thuê bao trong nhiều năm có thể vượt qua chi phí mua bản quyền vĩnh viễn một lần.

5. Kiến trúc lõi của SaaS

Kiến trúc của SaaS là một mô hình phân tán, trong đó phần mềm được lưu trữ và chạy trên máy chủ của nhà cung cấp. Người dùng truy cập ứng dụng thông qua trình duyệt web hoặc ứng dụng di động.

Kiến trúc của SaaS có thể được chia thành ba lớp chính:

• Lớp trình duyệt: Lớp này chịu trách nhiệm hiển thị giao diện người dùng cho ứng dụng. Lớp này thường được viết bằng HTML, CSS và JavaScript.
• Lớp ứng dụng: Lớp này thực thi các chức năng của ứng dụng. Lớp này thường được viết bằng các ngôn ngữ lập trình như Java, .NET hoặc Python.
• Lớp cơ sở hạ tầng: Lớp này cung cấp các dịch vụ cơ bản cần thiết để ứng dụng hoạt động, chẳng hạn như lưu trữ dữ liệu, xử lý dữ liệu và bảo mật. Lớp này thường được cung cấp bởi nhà cung cấp SaaS.

6. Cách thức SaaS hoạt động

Quy trình hoạt động của một ứng dụng SaaS rất đơn giản từ góc độ người dùng:

1. Đăng ký: Người dùng truy cập website của nhà cung cấp và đăng ký một tài khoản, thường là chọn một gói thuê bao phù hợp.
2. Truy cập: Họ đăng nhập vào tài khoản của mình thông qua trình duyệt web hoặc ứng dụng di động.
3. Sử dụng: Phần mềm chạy trên các máy chủ đám mây của nhà cung cấp. Mọi dữ liệu người dùng tạo ra cũng được lưu trữ an toàn trên đó.
4. Vận hành & Cập nhật: Nhà cung cấp chịu trách nhiệm hoàn toàn cho việc vận hành máy chủ, đảm bảo an ninh, sao lưu dữ liệu và tự động cập nhật các tính năng mới cho người dùng.

7. Các ứng dụng của SaaS thường được sử dụng

Dưới đây là một số ứng dụng SaaS phổ biến:

• Phần mềm kế toán
• Phần mềm nhân sự
• Phần mềm bảo mật
• Phần mềm giao tiếp: Google Workspace (Gmail, Docs, Sheets), Microsoft 365, Slack, Zoom.
• Phần mềm tiếp thị email: Mailchimp, GetResponse.
• Phần mềm Trung tâm liên hệ như Amazon Connect
• Quản lý quan hệ khách hàng (CRM): Salesforce, HubSpot.
• Hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP): Trello, Asana, Jira.
• Các công cụ hợp tác như Amazon Chime
• Các dịch vụ chỉnh sửa như Amazon WorkDocs
• Thiết kế đồ họa: Canva, Figma.

8. So sánh điểm khác biệt giữa mô hình SaaS, IaaS, PaaS

Trong hệ sinh thái điện toán đám mây, ngoài SaaS còn có IaaS (Infrastructure as a Service) và PaaS (Platform as a Service). Bảng so sánh bên dưới sẽ giúp bạn phân biệt chúng dễ dàng hơn:

SaaS là mô hình cung cấp giải pháp hoàn chỉnh nhất, yêu cầu ít kiến thức kỹ thuật nhất từ phía người dùng.

Vậy khi nào doanh nghiệp nên chọn IaaS thay vì SaaS?

Sau khi so sánh, bạn có thể thấy rõ: SaaS là giải pháp “ăn liền”, hoàn hảo cho việc sử dụng ngay một phần mềm chuyên dụng. Nhưng nếu nhu cầu của doanh nghiệp bạn vượt ra ngoài những gì một phần mềm đóng gói sẵn có thể cung cấp thì sao?

Đây là lúc các dịch vụ IaaS (Infrastructure as a Service – Hạ tầng dưới dạng Dịch vụ) tỏa sáng. IaaS trao cho bạn quyền kiểm soát nền tảng hạ tầng, cho phép bạn tự xây dựng, tùy chỉnh và vận hành các ứng dụng của riêng mình.

Hãy xem xét các kịch bản cụ thể sau:

• Khi bạn cần toàn quyền kiểm soát và tùy biến phần mềm:
  Bạn có một ứng dụng đặc thù cần một môi trường được cấu hình riêng, hoặc bạn muốn phát triển một phần mềm “made-by-me” mà không bị giới hạn bởi các tính năng của nhà cung cấp SaaS. Đây là lúc bạn cần một nền tảng IaaS mạnh mẽ, mà cốt lõi của nó chính là dịch vụ thuê Cloud Server. Nó giống như việc bạn thuê một “mảnh đất ảo” trên đám mây, cho phép bạn toàn quyền cài đặt hệ điều hành, cơ sở dữ liệu và bất kỳ ứng dụng nào bạn muốn.

• Khi yêu cầu về bảo mật và tuân thủ là trên hết:
  Đối với các doanh nghiệp trong lĩnh vực tài chính, y tế, hoặc chính phủ, dữ liệu phải được bảo vệ ở mức độ cao nhất và tuân thủ các quy định nghiêm ngặt. Một môi trường đám mây công cộng có thể không đủ đáp ứng. Giải pháp tối ưu lúc này là Private Cloud (Đám mây riêng). Đây là một môi trường hạ tầng hoàn toàn độc lập, được dành riêng cho một tổ chức duy nhất, mang lại khả năng kiểm soát, bảo mật và hiệu năng vượt trội.

• Khi bảo vệ dữ liệu là ưu tiên hàng đầu:
  Dù bạn chọn SaaS hay tự xây dựng trên IaaS, dữ liệu luôn là tài sản quý giá nhất. Rủi ro mất mát dữ liệu do tấn công mạng, lỗi phần cứng, hay thậm chí là sai sót của con người luôn hiện hữu. Vì vậy, một chiến lược sao lưu chuyên nghiệp là không thể thiếu. Dịch vụ Cloud Backup sẽ giúp bạn tự động sao lưu dữ liệu quan trọng lên một môi trường đám mây an toàn, đảm bảo bạn có thể khôi phục nhanh chóng khi có sự cố, giữ cho hoạt động kinh doanh luôn liên tục.

Việc hiểu rõ sự khác biệt này giúp bạn không chỉ chọn đúng giải pháp SaaS mà còn xây dựng được một chiến lược hạ tầng công nghệ toàn diện và vững chắc cho tương lai của doanh nghiệp.

9. Xu hướng phát triển của SaaS tại Việt Nam và trên thế giới

Thế giới SaaS luôn vận động không ngừng. Các xu hướng nổi bật định hình tương lai của ngành này bao gồm:

• Tích hợp Trí tuệ nhân tạo (AI) và Máy học: Các ứng dụng SaaS ngày càng thông minh hơn, có khả năng tự động hóa các tác vụ phức tạp, phân tích dữ liệu và đưa ra gợi ý cho người dùng.
• Vertical SaaS: Các giải pháp được thiết kế phù hợp nhất cho các ngành công nghiệp cụ thể như y tế, giáo dục, bán lẻ, xây dựng…
• API – first: Xu hướng xây dựng các ứng dụng SaaS với khả năng kết nối và tích hợp mạnh mẽ với các hệ thống khác.
• Low-code/No-code Platforms: Các nền tảng SaaS cho phép người dùng không có kỹ năng lập trình cũng có thể tự xây dựng ứng dụng và tự động hóa quy trình.

Ở thời điểm hiện tại, một số công ty công nghệ Việt Nam đã phát triển và tung ra thị trường các ứng dụng SaaS. Với mức chi phí hợp lý và dịch vụ chăm sóc khách hàng thuận lợi hơn nhiều so với các dịch vụ quốc tế. Đây chính là cơ hội để người dùng Việt Nam có thể tiếp cận và sử dụng loại hình phần mềm này.

10. Làm thế nào để lựa chọn một giải pháp SaaS phù hợp cho doanh nghiệp?

Việc lựa chọn đúng công cụ SaaS có thể tạo ra sự khác biệt lớn. Hãy tuân theo quy trình 4 bước sau:

Bước1: Xác định nhu cầu: Bạn cần giải quyết vấn đề gì? Quy trình nào cần được cải thiện? Những tính năng nào là “bắt buộc phải có”?

Bước 2: Nghiên cứu thị trường: Tìm kiếm các nhà cung cấp uy tín trong lĩnh vực bạn cần. Đọc các bài đánh giá, xem case study và so sánh tính năng, giá cả.

Bước 3: Đánh giá các yếu tố then chốt:

• Bảo mật: Nhà cung cấp có các chứng chỉ bảo mật quốc tế không (ISO 27001, SOC 2)? Dữ liệu của bạn được mã hóa như thế nào?
• Khả năng tích hợp: Giải pháp có dễ dàng kết nối với các phần mềm bạn đang sử dụng không?
• Hỗ trợ khách hàng: Kênh hỗ trợ của họ là gì (email, chat, điện thoại)? Thời gian phản hồi có nhanh không?

Bước 4: Chi phí sở hữu: Đừng chỉ nhìn vào giá thuê bao. Hãy cân nhắc cả chi phí triển khai, đào tạo và các chi phí ẩn khác.

Bước 5: Dùng thử: Hầu hết các nhà cung cấp SaaS đều có bản dùng thử miễn phí. Hãy tận dụng cơ hội này để trải nghiệm thực tế sản phẩm trước khi đưa ra quyết định cuối cùng.

Tổng kết

Như vậy là VinaHost đã giới thiệu đến các bạn toàn bộ thông tin về SaaS là gì và biết được ứng dụng SaaS trong doanh nghiệp? Hy vọng qua bài viết này bạn đã hiểu rõ hơn về các ứng dụng SaaS và cả ưu, nhược điểm của loại phần mềm dịch vụ này. Bạn có thể xem thêm các bài viết khác của VinaHost TẠI ĐÂY hoặc liên hệ với chúng tôi nếu cần tư vấn về dịch vụ qua:

• Email: support@vinahost.vn
• Hotline: 1900 6046
• Livechat: https://livechat.vinahost.vn/chat.php